Error
  • JLIB_APPLICATION_ERROR_COMPONENT_NOT_LOADING
  • JLIB_APPLICATION_ERROR_COMPONENT_NOT_LOADING
[ARM]     [RUS]     [ENG]

ՙ...ՄԻ ԳՈ­ՂԱ­ՆԱ...՚

 

 

 

Մառ­լեն ՇԱՀ­ՆԱ­ԶԱ­ՐՅԱՆ

 Ա­ռա­վոտ էր։ Բան­ջա­րա­նո­ցից ե­կել, լվաց­վում էի, երբ դու­ռը ծե­ծե­ցին։ Լվաց­վելս կի­սատ թո­ղած, օ­ճա­ռա­թա­թախ ձեռ­քե­րով դուրս ե­կա լվա­ցա­րա­նից։ Ան­ծա­նոթ տղա էր կանգ­նած, կլի­նի 15-16 տա­րե­կան։ Ինձ տես­նե­լով` քիչ շփոթ­ված ու ա­մոթ­խած հարց­րեց.


-Հո­պար, ա­լյու­մին, պղինձ ու­նե՞ք:


Ջղայ­նու­թյունս մի կերպ զս­պե­լով, ա­վե­լի ճիշտ, թաքց­նե­լով` հար­ցին հար­ցով պա­տաս­խա­նե­ցի. ՙԻսկ քա­նի­սո՞վ եք վերց­նում՚։


-Ա­լյու­մի­նը՝ 200, պղին­ձը՝ 1000 դրա­մով։


-Իսկ քա­նի­սո՞վ եք հանձ­նում մե­տա­ղի հան­ձն­ման կետ։


-Չգի­տեմ, խա­զա­յինն է ի­մա­նում և մա­տով ցույց է տա­լիս դար­պա­սի մոտ կանգ­նած շքեղ մե­քե­նան, ո­րի ղե­կին բազ­մած էր ճար­պա­կա­լած, ամ­րա­կազմ տղա­մար­դը, ո­րը, ինձ տես­նե­լով, տե­ղից էլ չշարժ­վեց: Ա­ռանց հարց­նե­լու ով լի­նե­լը, հարց­րի. ՙՔա­նի­սո՞վ եք հանձ­նում մե­տա­ղը ըն­դուն­ման կետ՚: Իսկ նա, աչ­քե­րը չռած, շպր­տում է. ՙՔո ի՞նչ գործն է, ու­նես, տուր, չու­նես, էլ ին­չո՞ւ ես գլուխ ցա­վեց­նում՚։ Ի՞նչ ա­րած։ Ես այն ու­ժը չու­նեմ, որ օ­ձի­քից բռ­նեմ, մի լավ թա­փա­հա­րեմ, բա­ռա­պա­շարս էլ չի հե­րի­քում,որ այդ մե­ծագ­լու­խին մի լավ դաս տամ, միայն ա­սում եմ, որ շուտ մեր բա­կի շե­մից փա­սա¬փու­սան քա­շի, գնա, թե չէ...
Բանն այն է, որ եր­կու օր ա­ռաջ գնա­ցել էի ըն­կե­րոջս մոտ` ի­մա­նա­լու, թե ինչ է պա­տա­հել, որ ծնն­դյանս օր­վա կա­պակ­ցու­թյամբ չի ներ­կա­յա­ցել։ Ըն­կե­րոջս չա­փա­զանց հիաս­թափ­ված տե­սա։


-Ի՞նչ տրա­մադ­րու­թյամբ գա­յի քո ծնն­դյան ա­րա­րո­ղու­թյա­նը, երբ...: Հե­տաք­րք­րու­թյունս ա­վե­լի մե­ծա­ցավ և ստի­պե­ցի, որ պատ­մի թե ինչ է պա­տա­հել: Եվ նա սկ­սեց պատ­մել.


ՙԻնչ­պես գի­տես, 2010¬ին հողս են գո­ղա­ցել, այն էլ ա­մե­նա­մոտ հարևանս, ո­րը ա­վա­գա­նու ան­դամ էր և գյու­ղա­պե­տի ու հաշ­վա­պա­հի հետ խոսք­նե­րը մեկ ա­ռած` ինձ­նից ծա­ծուկ կեղծ ա­ճուր­դով տնա­մեր­ձիս մի մա­սը սե­փա­կա­նաց­րել է և ու­ղիղ ե­րեք տա­րի հե­տո սե­փա­կա­նու­թյան վկա­յա­կա­նը՚ բե­րել ու աչքս խո­թել` ա­սե­լով. Այս հողն իմն է, այս ծա­ռե­րը իմն են, որ­տեղ ու­զում ես բո­ղո­քիր...՚: Քաշք­շու­կի մեջ չընկ­նե­լու պատ­ճա­ռով թքել եմ ադ տա­րած­քի և հարևա­նու­թյան վրա և ար­դեն վեց տա­րի է` մենք ոչ մի հա­րա­բե­րու­թյուն չու­նենք, կար­ծես ի­րար չենք ճա­նա­չում։ Իսկ այ­սօր էլ չգի­տեմ ով է մտել մեր բա­կը և ինչ¬որ ու­նենք պղն­ձե, ա­լյու­մի­նե, սր­բել- տա­րել է: Օ­ղի թո­րե­լու սար­քը 150 հա­զա­րով Քո­լա­տա­կից եմ գնել, այդ ա­նաստ­վա­ծը օ­ջա­խից վերց­րել է պղն­ձե ղըզ­ղա­նը, չի բա­վա­րար­վել, ա­լյու­մի­նե բի­դոնն էլ, որ լց­ված է ե­ղել փա­սո­յով, գե­տին է թա­փել ու տա­րել, դրա­նով էլ չի բա­վա­րար­վել, ա­լյու­մի­նից ինչ­քան սարք է ե­ղել, հա­վա­քել է ու ինք­նաե­ռի հետ միա­սին տա­րել:

Պատ­կե­րաց­նո՞մ եք, մար­դը շքեղ մե­քե­նա ու­նի, ար­տաք­նա­պես հաղ­թան­դամ, ամ­րա­կազմ տղա­մարդ է, փո­խա­նակ աշ­խա­տի, ազ­նիվ քր­տին­քով ապ­րի, գո­ղու­թյամբ է զբաղ­վում, ապ­րուս­տի հեշտ ճա­նա­պարհ է գտել: Աստ­ծուց էլ չի վա­խե­նում։ Խոր­հր­դա­յին տա­րի­նե­րին ե­կե­ղե­ցին կար, բայց բո­լորս ա­թեիստ­ներ էինք, իսկ այ­սօր, փա~ռք Աստ­ծո, ե­կե­ղե­ցին է իշ­խում, ո­րը քա­րո­զում է. ՙՏի­րոջ՝ Աստ­ծո պատ­վի­րան­նե­րը, կա­նոն­ներն ու ո­րո­շում­նե­րը, ո­րոնք նա ձեզ պատ­վի­րել է, ա­մուր պա­հե­ցեք, վա­խե­ցեք Տեր Աստ­ծուց... Մի գո­ղա­նա... Քո հարևա­նի տու­նը մի ցան­կա... Քո հարևա­նի ոչ մի բա­նը մի ցան­կա...՚: Լսում եմ ու մտ­քե­րով սուզ­վում ան­ցյա­լի մեջ. հի­շում, թե ինչ­պես մեր գյու­ղա­ցի Թար­խան ա­մին, որ 1920 թվա­կա­նից կո­մու­նիստ էր, խո­զը խա­ղո­ղի այ­գուց դուրս հա­նե­լու ժա­մա­նակ մի ող­կույզ խա­ղող է պո­կել և համ­տե­սե­լով դուրս ե­կել, պա­հա­կը բռ­նել և տա­րել է կոլ­վար­չու­թյան գրա­սե­նյակ: Դա­տի են տվել և 10 տա­րով ա­զա­տազր­կել։ Որ­պես պրո­պա­գան­դիստ` ուն­կն­դիր­նե­րիս պատ­մում էի մի դեպ­քի մա­սին. ՏԱՍՍ¬ի թղ­թա­կի­ցը Կո­պեն­հա­գե­նում հե­ծան­վով գնա­ցել է վար­սա­վի­րա­նոց, դեռ սափր­վե­լը չվեր­ջաց­րած` մո­տե­նում է մյուս թղ­թա­կի­ցը ու հայտ­նում, որ Մոսկ­վան շտապ հետ է կան­չել, եր­կու­սով նս­տում են ՙտաք­սի՚, հաս­նում օ­դա­նա­վա­կա­յան: Տա­րի­ներ անց այդ նույն թղ­թա­կի­ցը, վե­րա­դառ­նա­լով Կո­պեն­հա­գեն` տես­ել է հե­ծա­նի­վը նույն տե­ղում։ Այս­պի­սի օ­րի­նակ­ներ ես շատ էի հասց­նում և’ ա­շա­կերտ­նե­րիս, և’ հա­սա­րա­կու­թյա­նը։
Ար­դեն եր­րորդ տաս­նա­մյակն է ա­վարտ­վում, ինչ մենք նոր հա­սա­րա­կու­թյուն ենք ձևա­վո­րում, հաս­կա­նա­լի է, որ պետք է դաս­տիա­րա­կենք նոր մարդ` գի­տա­կից, ազ­նիվ, աշ­խա­տա­սեր ու հայ­րե­նա­սեր, մինչ­դեռ մեզ ա­սում են. ՙԴու­ռը կող­պե­քով փա­կե­ցեք, որ գող չմտ­նի՚։ Մենք մար­դու հետ դաս­տիա­րակ­չա­կան բա­վա­րար աշ­խա­տանք չենք տա­նում, ա­մեն ինչ թո­ղել ենք հե­ռուս­տա­ցույ­ցին կամ հա­մա­ցան­ցին…, իսկ գո­ղի հա­մար Աստ­ված չկա։ Այս­պես վր­դով­ված պատ­մում եմ տնե­ցի­նե­րիս: Թոռ­նու­հիս` Թա­մա­րան, ով աշ­խա­տում է Շու­շիում, ինձ հան­գս­տաց­նում է. ՙՊա­պի, մեզ մոտ հա­րյու­րա­վոր զբո­սաշր­ջիկ­ներ են գա­լիս, ո­րոնք մեր մա­սին շատ լավ կար­ծիք ու­նեն: Եվ պատ­մում է մի տա­րեց զբո­սաշր­ջի­կի մա­սին, ո­րը հիա­ցած է ղա­րա­բաղ­ցի­նե­րով: Նա մի քա­նի ան­գամ տար­բեր վայ­րե­րում դի­տա­վո­րյալ գր­պա­նից թաշ­կի­նա­կը հա­նե­լիս դրամ կամ դո­լար է գետ­նին գցել և ա­մեն ան­գամ ետևից ե­կո­ղը` ծեր թե փոքր, ըն­կած փո­ղը վերց­րել և վա­զե­լով բե­րել- տվել են ի­րեն կամ սև ակ­նոց հա­գած` ի­րեն կույր է ձևաց­րել և 10 000-ո­ցը տվել խա­նու­թի աշ­խա­տո­ղին`խնդ­րե­լով, որ այդ ՙհա­զա­րա­նո­ցի՚ դի­մաց ի­րեն մի շիշ օ­ղի տա, իսկ խա­նու­թի աշ­խա­տողն ա­սել է. ՙՀայ­րիկ, սա հա­զա­րա­նոց չի, այլ տես­հա­զա­րա­նոց է՚: Եվ թոռ­նու­հիս այս­պես բազ­մա­թիվ օ­րի­նակ­ներ է բե­րում ու ինձ հան­գս­տաց­նում: Այն­պես որ` մեր հա­սա­րա­կու­թյու­նը կա­րոտ է կեն­դա­նի խոս­քի: Իսկ ե­թե Մեծն Թու­մա­նյա­նը հրաշ­քով արթ­նա­նա և լի­նի մեզ մոտ, ան­պայ­ման կա­սի.ՙԵ­թե Ար­ցա­խում կա թե­կուզ մի գող կամ ա­վա­զակ, չի լի­նե­լու երկ­րի վրա ոչ հան­գիստ քուն, ոչ կյանք, ոչ սեր…