ՔՆՆԱՐԿՄԱՆ ԹԻՐԱԽՈՒՄ` ԳՈՎԱԶԴՆԵՐԸ, ՑՈՒՑԱՆԱԿՆԵՐԸ

Մասնակցում էին ՄԵՀԶ, արդարադատության նախարարությունների, դատախազության, Ստեփանակերտի քաղաքապետարանի, Արցախի հանրային հեռուսատառադիոընկերության ղեկավարությունը և այլ գերատեսչությունների ներկայացուցիչներ: Քննարկվող թեման վերաբերում էր անհրաժեշտ վայրերում տեղադրված գովազդների և ցուցանակների համապատասխանությանը ՙԼեզվի մասին՚ ԱՀ  օրենքին: 

Մայրաքաղաքում առկա խախտումները ներկայացրեց ԿԳՍՆ լեզվի տեսչության պետ Արտակ Ղուլյանը: Օրենքով իրեն վերապահված գործառույթների շրջանակում տեսչությունն իրականացնում է տարեկան 150-200 ստուգայց, այնուամենայնիվ, Ստեփանակերտում խանութների վրա դեռևս շատ են օտարագիր ցուցանակները: Համաձայն ՙԼեզվի մասին՚, ՙԳովազդի մասին՚ ԱՀ օրենքների` գովազդը, ցուցանակը պետք է լինեն հայերեն:  Ըստ Ա. Ղուլյանի` ամբողջ խնդիրն այն է, որ գովազդի մասին օրենք Արցախի Հանրապետությունում կա, սակայն ցուցանակների վերաբերյալ օրենք մենք չունենք: Ստացվում է, որ  եթե արտաքին գովազդը վերահսկվում է համայնքի, տվյալ դեպքում` քաղաքապետարանի կողմից, ապա ցուցանակների տեղադրումն անվերահսկելի է և տուրք կամ տույժ չի նախատեսվում, ինչը խոսում է օրենքի անկատարություն մասին: Ցուցանակին ներկայացվող պահանջը միայն այն է, թե խանութի որ մասում պետք է  այն տեղադրված լինի և ինչ չափսի: 

Բանախոսն ուշադրություն հրավիրվեց  նաև այն հանգամանքի վրա, որ հստակեցված չեն ՙգովազդ՚ և ՙցուցանակ՚ հասկացությունները, այսինքն`  գովազդի և ցուցանակի միջև չկա սահմանազատում, դրանք միմյանցից չեն տարբերվում: Լինում են դեպքեր,  երբ խանութի ճակատին գրվածը պարզապես չի հասկացվում` գովազ՞դ է, թե՞ ցուցանակ, ինչպես օրինակ` Pizza Home, Happy Babby, Babby Li  և այլն: Թե ցուցանակը, թե գովազդը պետք  է լինեն հայերեն:  Հայերեն շարադրանքը կարող  է զուգորդվել այլ լեզվով, բայց այն պետք է միշտ գերակշռող լինի: Լեզվի տեսչության պետի կարծիքով` խնդիրն այստեղ ոչ միայն օրենքի խախտումն է, այլ նաև բարոյական վնասը, որ նման ցուցանակ-գովազդներով  հասցվում է հայ  մարդուն: 

ՙՀայերեն տառադարձմամբ օտար բառերը նաև ազդում են  հոգեբանության վրա, սրա վտանգները ևս մեծ են: Լեզվական քաղաքականությունը միայն Լեզվի տեսչության խնդիրը չէ, դրա համար պատասխանատու են  բոլորը: Մեր խնդիրն է`  եղած խախտումները վերացնելը,  կանխարգելիչ միջոցառումներ ձեռնարկելը  լրատվամիջոցների, նաև համապատասխան կառույցների ներգրավմամբ՚-, ասաց  ԱՀ  կթրության, գիտության և սպորտի նախարար Նարինե Աղաբալյանը: Շահագրգիռ կազմակերպությունները գործում են առանձին-առանձին, ինչը սպասված արդյունք չի տալիս: Եվ  քննարկման  նպատակն էլ հենց դա  էր` փորձել գտնել համագործակցության եզրեր, մշակել կանխարգելիչ համալիր ծրագրեր:   

Քննարկման մասնակիցները նույնպես տեսակետներ հայտնեցին` շեշտելով, որ համապատասխան իրավական ակտերը թերի են: Լեզվի տեսչության պետի կարծիքով` գովազդային գործունեություն իրականացնող կազմակերպությունները պետք է պայմանագիր կնքեն գովազդատուի հետ, որի  կետերից  մեկն անպայման պետք է  լինի գրական հայերենի պահպանումը:  Առաջարկություններ եղան ՙԼեզվի մասին՚, ՙԳովազդի մասին՚ ԱՀ օրենքներում, ինչպես նաև ցուցանակը կարգավորող իրավական ակտի մեջ կատարել փոփոխություններ ու լրացումներ կատարելու վերաբերյալ: 

ԿԳՍ նախարարը տեղեկացրեց, որ սա տվյալ թեմայով առաջին համատեղ քննարկումն է, որը կլինի շարունակական: Շահագրգիռ կառույցներն իրենց իրավասությունների շրջանակում կուսումնասիրեն օրենքներն ու իրավական ակտերը և  առաջարկություններ կներկայացնեն, որպեսզի պատրաստվի օրինագիծ և համապատասխան ընթացք տրվի:

Սվետլանա  ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ