ԾԱՎԱԼՈՒՆ ՇԻՆԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ՝ ԲՈԼՈՐ ՈՒՂՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՎ
Նունե ՀԱՅՐԱՊԵՏՅԱՆ
Հանրապետության տարածքում վերջին տարիներին քիչ չեն պետական, բարեգործական և այլ ծրագրերով իրականացված քաղաքաշինական ծրագրերը: Չնայած դրան, հաճախ կարելի է լսել դժգոհությունններ` կապված հատկապես շրջաններում շինարարական աշխատանքների ծավալների հետ: Օրերս եղանք Հադրութում և զրուցեցինք շրջվարչակազմի աշխատակազմի քաղաքաշինության և տեղական ինքնակառավարման բաժնի վարիչ, գլխավոր ճարտարապետ Արծվիկ ՄԱՅԻԼՅԱՆԻ հետ:
Անդրադառնալով վերջին շրջանում Հադրութում շինարարական ու, ընդհանրապես, սոցիալ-տնտեսական զարգացման համալիր ծրագրերի ու աշխատանքների թույլ տեմպերի մասին մեր դիտարկմանը՝ Ա. Մայիլյանն այն սխալ համարեց՝ նախ ներկայացնելով նախորդ տարում Հադրութում իրականացվող ծրագրերի հանրագումարը: Ոլորտի պատասխանատուի տեղեկացմամբ՝ 2018թ. շրջանում կատարվել են ավելի քան 2 մլրդ դրամի աշխատանքներ` ուղղված բնակարանաշինության, կրթական և հասարակական նշանակության օբյեկտների կառուցման, ջրամատակարարման և ոռոգման համակարգերի շահագործման, ավտոճանապարհների վերակառուցման, վերանորոգման ու բնակավայրերում ջեռուցման համակարգերի արդիականացման ուղղությամբ: Առանձնակի ուշադրություն է դարձվել ծնելիության և բազմազավակության խթանման ծրագրի իրականացմանը, այդ համատեքստում երիտասարդ, տարբեր սոցիալական խմբերի պատկանող ընտանիքների համար բնակելի տների կառուցմանն ու վերանորոգմանը: Այդ ընթացքում կառուցվել է 6, վերակառուցվել և վերանորոգվել 2 բնակելի տուն: Արաքսի հովտի Լուսավան տեղամասում մոնտաժվել և տեղադրվել է 32 մեկսենյականոց վագոն-տնակ, 7 բնակելի տան կառուցման և 2 տների վերակառուցման աշխատանքներն են շարունակվել: Փոխհատուցում է տրամադրվել 5 բնակելի տան վերանորոգման, վերակառուցման և 1 բնակելի տան գնման նպատակով: Ըստ մեր զրուցակցի՝ ԱՀ քաղաքաշինության նախարարության միջոցով բնակելի տների վերանորոգման համար շրջանի բնակիչներին հատկացվել է շուրջ 52 մլն դրամի շինանյութ: Շինանյութերի տրամադրման ծրագիրն ընթացիկ տարվա սկզբից իրականացնում են առանձնակի պատասխանատվությամբ: Արծվիկ Մայիլյանը նաև շեշտեց, որ ներկայում շինարարական աշխատանքներ են ընթանում 145 օբյեկտներում, ինչը Հադրութի նման փոքր շրջանի համար տպավորիչ թիվ կարելի է համարել: 2019թ. պետական ծրագրով ոլորտին շուրջ 621 մլն դրամ է հատկացվել:
Նոր ավարտված ծրագրերի թվում են Հադրութի անասնաբուժական ՊՈԱԿ-ի շենքի կառուցումն ու Հադրութ քաղաքի մարզադպրոցի վերակառուցումը: Պետական միջոցներով վերանորոգվել է Արտակարգ իրավիճակների պետական ծառայությանը պատկանող շենքը: Հադրութում կառուցվել է անասնաբուժական սպասարկման կայան: Ընթացքում են արվեստի դպրոցի և մարզասրահի վերակառուցման աշխատանքները:
Շրջվարչակազմի ենթակայությամբ գործող ՙԴիզակշին՚ ՓԲԸ-ի կողմից իրականացվել են ճանապարհաշինական ծավալուն աշխատանքներ: Ընկերությունն սպասարկում է շրջանի ողջ ճանապարհային ծածկույթը: Մեծ Թաղերում իրականացվում է գյուղամիջյան փողոցների սալահատակում, մասնակի սալահատակում է կատարվել նաև Ուխտաձոր գյուղում: Դրախտիկ-Հադրութ-Առաջամուղ-Մեխակավան հատվածում տեղադրվել են 36 ճանապարհային նշաններ: Վերակառուցվել և վերանորոգվել են Դրախտիկ-Հադրութ, Առաջամուղ-Լուսավան, Հադրութ-Մելիքաշեն-Ակնաղբյուր ճանապարհների հատվածները, Տումիի նոր բնակելի թաղամասի և Լուսավան տեղամասի ճանապարհները: Տումի համայնքում բացվել են անտառամիջյան նոր ճանապարհներ: Հարթաշեն-Ուխտաձոր համայնքների սահմաններում կառուցվել է երկաթբետոնե կամուրջ:
Զգալի աշխատանքներ են տարվել շրջկենտրոնի փողոցների, բակերի և բազմաբնակարան շենքերի վերանորոգման, քաղաքի և համայնքների ջրամատակարարման համակարգերի կառուցման և վերանորոգման ուղղությամբ: Շրջվարչակազմի միջոցներով Հադրութի բազմաբնակարան շենքի նկուղային հարկն է վերանորոգվել և կարող է ծառայել որպես ապաստարան, բնակելի տների տանիքներ են նորոգվել Նորաշեն և Թաղասեռ գյուղերում, իսկ Հադրութ քաղաքում վերանորոգվել են քաղաքապետարանը, երկրագիտական թանգարանի շենքի տանիքը:
Ողջ շրջանում զգալի աշխատանքներ են տարվել նախադպրոցական և դպրոցական հաստատությունների վերականգնման ուղղությամբ: Նման աշխատանքներ են տարվել շրջանի 29 դպրոցներում: Բանաձորի դպրոցի կաթսայատունն է հիմնանորոգվել, իսկ Խծաբերդի դպրոցը նոր սպորտդահլիճով է համալրվել: Մեծ Թաղեր գյուղում վերակառուցվել է մշակույթի տան տանիքը, ՙՀայաստան՚ համահայկական հիմնադրամի համաֆինանսավորմամբ Տումի և Թաղասեռ համայնքներում կառուցվել են համայնքային կենտրոններ:
2018 թվականին շրջանում շինարարական աշխատանքներ են կատարվել նաև բարեգործների և բարեգործական հիմնադրամների ֆինանսավորմամբ: ՙԿարմիր խաչ՚-ի համաֆինանսավորմամբ վերանորոգվել և ռմբապաստարանի է վերածվել շրջանային բուժմիավորման նկուղային հարկը: ՙՀայաստան՚ համահայկական հիմնադրամի միջոցներով Ուխտաձոր և Մարիամաձոր համայնքներում կառուցվել են բնակելի տներ, ՙԱրցախֆոնդ՚ բարեգործական հիմնադրամի միջոցներով Առաջամուղ համայնքում կառուցվել է բուժկետ: ԱՀ պաշտպանության նախարարության միջոցների հաշվին Հադրութ քաղաքում կառուցվել է 5 հարկանի բնակելի շենք:
Չնայած լայնածավալ աշխատանքներին` շրջանում շատ են առաջնահերթ լուծում պահանջող խնդիրները: Մի շարք շենք-շինություններ տարբեր պատճառներով հայտնվել են վթարային վիճակում և պահանջում են կապիտալ վերանորոգում կամ քանդում, մի շարք բազմաբնակարան շենքեր ու առանձնատներ ենթակա են հիմնանորոգման: Շրջանի մի շարք համայնքներում պետք է կառուցվեն խմելու ջրի մատակարարման համակարգեր: Հադրութ քաղաքի ճանապարհները ենթակա են ասֆալտապատման ու բարեկարգման: Քաղաքի կամուրջները ևս ենթակա են վերանորոգման և ուժեղացման: Ոլորտի պատասխանատուն նաև հուսով է, որ ապագայում կհաջողվի շրջկենտրոնի ջրահեռացման համակարգերը վերանորոգել, կառուցել մաքրման կայան, ինչպես նաև համայնքներում կառուցել ժամանցի վայրեր, խաղահրապարակներ, փոքր մարզադաշտեր: