ՃԱՆԱՊԱՐՀԵԼՈՎ ՏԱՐԻՆ
Նունե ՀԱՅՐԱՊԵՏՅԱՆ
Անկախ նրանից, թե ինչ ժամանակներում ենք ապրում, տարին անցնում է և ամենաերանելի կամ էլ ամենաքաոսային ժամանակներում անգամ նրան փոխարինում է նորը: Եվ մենք կրկին ինչ-որ պահի փակ դռան առջև կանգնածի զգացողություն ենք ունենում: Անցնող տարվան տրվող յուրաքանչյուրիս գնահատականը սուբյեկտիվ է, այլկերպ հնարավոր էլ չէ, որովհետև այն մեր անձնական ընկալումների վրա է հիմնված: Բայց մենք հեշտ ենք հաղթահարում այդ անձնական կոչվող շրջանակը և դարձյալ արձանագրում, որ հազիվ թե այն լավը համարվի: Չվիրավորենք հեռացողին. նրան ՙառանձնահատուկ՚ բնորոշումն է պատշաճում ու, ինչպես մեր պաշտոնյաներն են սիրում ասել, ՙբարդ ու պատասխանատուն՚, իսկ տարվա մեր ամենահաստատուն զգացողությունը կարելի է հակասական անվանել:
Օրվա հերոսներից ու հակահերոսներից, ամեն կենցաղային հարցից հեղափոխություն սկսելու պատրաստ, բացառապես քոմենթագրությամբ ու լայքաշարությամբ զբաղվող խմբերից կարգին հոգնած, մի փոքր էլ շվարած` փորձում ենք ժպտերես հրաժեշտ տալ 2019-ին: Իսկապես հակասական էր, կարծես փորձեց նաև կարգին ուրախանալու ու զարմանալու կարողությունն իսպառ վերացնել շատերիս մեջ: Հույն մեծ փիլիսոփան էր ասում` մտածողությունը սկսվում է զարմանքից, մյուսն էլ` որ զարմանքն է իմաստուն մտքի աղբյուրը: Չկորցնենք այդ անգին ունակությունը եկող տարում՝ զարմանանաք և ուրախանանք լավ նորություններով:
Տարին մտապահվեց հայության մայրաքաղաք Երևանից եկող հարահոլով նորություններով. ոչ այնքան աղմկահարույց բացահայտումներով, ՀՀ պետբյուջե գումար վճարելու ու բանակում չծառայելու՝ պատգամավորի ՙցնցող՚ առաջարկությամբ, կամ էլ մշակութային հեղափոխության հավակնություններ ունեցող ժամանակավրեպ պերֆորմանսներով ու կրթամշակութային տխրահռչակ այլ փաստերով: Տարվա ընթացքում եղան կադրեր, որոնք կցանկանայինք դարձնել անցնող տարվա սեփականությունը, ճանապարհել ու մոռանալ, ինչն, իհարկե, անհնարին է: Դրանք ամենից առաջ խորացող ու ավելի մուգ գույներ ընդունող բաժանարար գծերն են, որոնք ոչ թե սահմանին են, այլ մեր մեջ: Տարին մտապահվեց նաև տեսարանով, երբ փողոցի մի կողմում ՀՀ երկրորդ նախագահի կողմնակիցներն էին, մյուս կողմում՝ հակառակորդները: Ու երկրորդ կողմից հնչող բացականչություններն իսկապես ցավալի ու վտանգավոր էին ոչ այնքան երկրորդ նախագահի և կամ դիմացի ցուցարարների, որքան մեզ՝ ողջ հայ հանրության համար: Ու, ցավոք, այս տեսարանը պիտի շարունակվի նաև գալիք տարում:
Հասվեհաս տարին արցախցիներիս համար առանձնահատուկ է լինելու ամենից առաջ քաղաքական առումով: 2020թ գարնան մուտքը նշանավորվելու է համապետական ընտրություններով: Ընդ որում, ընտրելու ենք Նախագահ և Խորհրդարան: Այնպես որ՝ այն իր կարևորությամբ արդեն առավելություն ունի: Ամանորյա արձակուրդներին կհետևեն ակտիվացած քարոզչական միջոցառումներ: Նոր տարվանից մեր խնդրանքն էլ թող լինի սա. լինի այնպես, որ չհատվի այն սահմանագիծը, որից այն կողմ մեր արարքներն անվերահսկելի են դառնում անգամ մեզ համար: Մինչ այժմ արցախցու մեր տեսակին հաջողվել է չհատել այդ եզրագիծը: Հաջողվել է, որովհետև մենք ամեն օր անցնում ենք մի ճանապարհով, որի եզրին պատերազմն է ննջել, ու մենք ակամա հայտնվել ենք նրա քունը հսկողի դերում: Միայն թե չարթնանա:
Լրագրողի մասնագիտությունը հետաքրքիր է, այն եզակիներից, որը հնարավորություն է տալիս չսպասված հյուրի դերում հայտնվել մեր հանրապետության հեռու-հեռավոր քաղաքում ու գյուղում ու այնպես անել, որ գործ ու հոգսի մեջ թաղված հողագործը, մանկավարժը կամ գործարարն անկեղծանա քեզ հետ այնպես, ինչպես վաղուց չտեսած հարազատի հետ են անկեղծանում: Աշնան սկզբին հանրապետության հարավային սահմանում էինք՝ Հադրութում, Առաքելում ու Բանաձորում, իսկ օրեր առաջ հյուսիսային գյուղերում` Հաթերքում, Զագլիկում ու Ակնաբերդում: Սահմանապահ այդ գյուղերից մեկում երբ հետաքրքվեցինք, թե որն է գյուղացիների հիմնական զբաղմունքը, տարեցներից մեկը` նախկին մանկավարժ, ցավով ու դառնությամբ ասաց` քաղաքականությունը, բալա ջան, քաղաքականությունը: Ու շարունակեց. ՙԷսօր մեր գյուղապետերի հիմնական զբաղմունքը դա է: Ամեն մեկը քաղաքում մի կուսակցություն է հիմնել ու իր գովքն է անում, մեզ էլ ժողովների է կանչում, գործից կտրում: Մեր նախագահը որ էս գյուղ գա, պիտի խնդրեմ, որ մի կարգադրություն անի ու գոնե գյուղապետերին արգելի սրա-նրա օգտին քարոզչություն անել՚: Հետո, երբ զրույցի ընթացքում հիշեցնում ենք, որ գործող նախագահը որպես թեկնածու այս ընտրություններին չի լինի, անկեղծորեն վշտանում է. ՙԻնչի՞, ի՞նչ է արել իրեն մեր ժողովուրդը, որ չի մասնակցում՚: Ու հետո, քաղաք վերադառնալու ճանապարհին, մտքում ի մի բերելով սահման պահող զրուցակիցներիդ ասածները, ակամա մտածում ես` տեսնես կլինի՞ այնպես, որ արդեն մի քանի ամիս հետո ընտրված նոր նախագահը գոնե մեկ ժամկետ պաշտոնավարելուց հետո երբ որոշի հեռանալ, ունենա այսքան հեղինակություն այս ժողովրդի մեջ: