ՄԻ ՔԻՉ ՆԱԽԱՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ
ՙԱզատ Արցախ՚ թերթը երկար ճանապարհ է անցել։
ՙՂարաբաղի գեղջուկը՚, որի մի քանի համար լույս էր տեսել Շուշիում, 1923թ. հուլիսի 16-ից, հանդիսանում է թերթի նախակարապետը։ Հինգ համարից հետո Շուշիից Ստեփանակերտ տեղափոխվեց մի փոքրիկ, խղճուկ տպարան, որը հետո հարստացավ Ս. Կիրովի ջանքերով, և թերթն անվանվեց ՙԽորհրդային Ղարաբաղ՚։
Տպաքանակն առաջին 5 տարում հետևյալն էր. 500, 700, 1000, 1700, 2300, 4600 օրինակ (1928-ին)։ 1932-ից թերթը դարձել է ամենօրյա։
1980 թվականից սկսել է հրատարակվել ՙԽորհրդային Ղարաբաղի՚ կրկնօրինակը՝ ռուսերեն։
Ուծացման, համատարած հրաժարումի մռայլ տարիներին ՙԽորհրդային Ղարաբաղը՚ հայախոս այցելու էր բոլորի տներում, միշտ էլ արտահայտել է ժողովրդին հուզող խնդիրները, իղձերը, հույսերը։ Արցախյան ազգային-ազատագրական պայքարի (1988-1994) ժամանակաշրջանում թերթը եղել է տարեգիր` և՜ գրչի մշակ, և՜ զինվոր։ Նշենք, որ 1988-ին` Շարժման տարիներին, բաժանորդների թիվը հասել էր 100 հազարի, 1998-ին 3000 էր։
Այժմ` գլխավոր խմբագիրների մասին.
ՙՂարաբաղի գեղջուկի՚ խմբագիրն էր Սերո Մանուցյանը։ Հետագայում թերթի խմբագիրներն էին Սուրեն Հախումյանը, Անդրանիկ Ավագյանը, Մ. Խաչյանը, Ա. Բալայանը, Գ. Ղազարյանը, Գ. Հովհաննիսյանը, Հ. Շահրամանյանը, Ա. Ավագյանը, Լազր Գասպարյանը, Հովհաննես Արզումանյանը (ամենաերկարակյացը՝ 1966-1984), Եղիշե Սարգսյանը (1984-ից մինչև 1988-ը)։
1988-1992թթ. թերթի գլխավոր խմբագիրն էր Մաքսիմ Հովհաննիսյանը։
Արցախի Գերագույն խորհրդի առաջին նախագահ Արթուր Մկրտչյանի (1991-1992) հրամանով թերթը վերանվանվում է ՙԱրցախ՚։
1992-1994թթ. թերթը խմբագրել է Կոմիտաս Դանիելյանը։
1994թ. մայիսից մինչև 1995թ. մարտի 1-ը թերթը գլխավորել է Գեղամ Բաղդասարյանը, իսկ 1995-1998թթ.՝ նորից Մաքսիմ Հովհաննիսյանը։ 1998-ից` նորից Գեղամ Բաղդասարյանը։
Նշենք, որ 1994-1998թթ. թերթը կոչվել է ՙԼՂ Հանրապետություն՚։
1998 թվականին թերթը վերանվանվել է ՙԱզատ Արցախ՚։
1999թ. հոկտեմբերին գլխավոր խմբագիր է նշանակվել Միքայել Հաջյանը, ում 2000-ին փոխարինել է Հայկազ Ղահրիյանը։
2004-2007թթ. թերթի գլխավոր խմբագիրն էր Մարսել Պետրոսյանը։
2007-2008թթ., մի շատ կարճ ժամանակամիջոց (7-8 ամիս), թերթը գլխավորել է Մուրադ Պետրոսյանը, ում փոխարինել է Լեոնիդ Մարտիրոսյանը (2008-2018)։
2018-ից թերթի գլխավոր խմբագիրն է Նորեկ Գասպարյանը։