ԿՅԱՆՔԸ ՊԱՅՔԱՐ Է... ԵՎ ԱՅՆ ԿԱՆԳԱՌ ՉՈՒՆԻ
Լուսինե ՇԱԴՅԱՆ
Մայրաքաղաքի գեղեցկության սրահներից մեկում ուշադիր ու մտասույզ հայացքով վարսահարդարի աշխատանքին էր հետևում բարձրահասակ, գեղեցկադեմ մի աղջիկ։ Լուռ էր, թախծոտ, բայց ջինջ աչքերից ակնհայտ պարզություն ու մարդամոտություն էր ծորում։ Մերին է, 19 տարեկան, ով թշնամուն թողնելով ամեն ինչ, շարունակում է մաքառել, նորից ոտքի կանգնել.
- Այլ տարբերակ չունեմ, ես պետք է ուժեղ լինեմ հանուն քույրիկներիս ու եղբորս։
Գեղեցիկ ու բազմանդամ ընտանիքով ապրում էր Շուշիում։ Երեխաների մեջ ավագն է։ 12 տարեկան էր, երբ կորցրեց մորը։ Հայրը, բազմանդամ ընտանիքի կարիքները հոգալու համար, գիշերուզօր աշխատում էր։ 3 քույրերի ու 2 տարեկան եղբոր համար պատասխանատու էր Մերին։ Դեռևս խնամքի կարիք ունեցող աղջնակը 2 տարի միայնակ խնամեց երեխաներին։ Հետո տեղափոխվեցին Ասկերանի շրջանի Սղնախ գյուղ՝ հորական տատ ու պապի մոտ։ Իսկ ամառը սովորաբար անցկացնում էին Շուշիում` ՙմայրական շնչով հագեցած՚ իրենց բնակարանում։
Հաղթահարելով դաժան ճակատագրի փորձությունները, երեխաները մեծացան... Նազիկն արդեն 15 տարեկան է, Նովելլան՝ 12, Մելինեն՝ 11, իսկ Միրանը՝ 9։ Պատերազմը նրանց հերթական հարվածը հասցրեց։ Մի քանի օր գյուղի ապաստարանում մնալուց հետո հայրը երեխաներին ճանապարհեց ՀՀ Արարատի մարզի Կանաչուտ գյուղ, հետո կամավորագրվեց ու մեկնեց սահման։ Պատերազմի ընթացքում վիրավորվեց ձեռքից։
- Հիմա, փառք Աստծո, հայրս լավ է, սակայն մղկտում է հոգիս. մորս գերեզմա՛նը...Այլևս հնարավորություն չեմ ունենա մորս շիրմաքարը համբուրելու, ծաղիկներ խոնարհելու...
Ես անզոր էի փարատել նրա վիշտը։ Հայրենի օջախների՝ թշնամու հսկողության տակ գտնվելու գույժն աղջիկը լսեց լուրերով։
-Աննկարագրելի զգացողություն ապրեցի, նույնիսկ չէի կարողանում պատկերացնել։ Այսօր աչքիս ոչինչ չի երևում. գեղեցիկ ու կահավորված բնակարան ունեինք Շուշիում, մեծ ու տաքուկ տուն՝ գյուղում։ Ամենանվիրականս մորս գերեզմանն էր... չեմ համակերպվում։
Կանաչուտում նրանք ապաստանել էին մանկապարտեզում։ Երեխաներն անչափ գոհ ու շնորհակալ են մարզպետարանից, գյուղացիներից, ինչպես նաև աշխարհի բոլոր բարի մարդկանցից։ Կապը նրանց հետ առայսօր շարունակվում է։
Հիմա Մերին անապաստան մնացած հարազատների հետ բնակվում է մայրաքաղաքի Ուլուբաբյան փողոցում՝ հորեղբոր ընկերոջ տանը։ Ժամանակից շուտ հասունացած ու հոգսաշատ աղջիկը դժվարանում է երեխաներին բացատրել իրականությունը, հոգու խորքում ճնշվում է նրանց` անվերջ տրվող ՙինչուներից՚, սակայն, փորձում է հնարավորինս զերծ պահել նրանց չար ու վատ մտքերից։ Ասում է՝ փոքրիկներս կարծես ընթերցում ու հասկանում են ինձ։
Երեխաների համար Մերին կյանք է, իսկ երեխաները՝ Մերիի կյանքի իմաստը։
Դժվար է... դաժան... Մի կերպ հարմարվում են նոր կենսակերպին։ Երեխաներն 9-րդ դպրոցն են հաճախում։ Գոհ են կոլեկտիվի ցուցաբերած վերաբերմունքից։ Ասում են, որ շատ են կարոտել իրենց դպրոցը, դասընկերներին, բայց այստեղ էլ արդեն ունեն նոր ընկերներ և դպրոց հաճախում են սիրով։ Իսկ վարսահարդար դառնալու իր վաղեմի երազանքն էլ Մերին փորձում է իրագործել այսօր։
