ՆԱՄԱԿ ՁՄԵՌ ՊԱՊԻՆ
Մեդինա ՄԵԺԼՈՒՄՅԱՆ
2010թ. հոկտեմբերին սփյուռքահայ բարերար Արամ Ջաբուրյանի և ՙՖրանսիայի բողոքական եկեղեցու և Հայաստանի միջև համերաշխություն՚ կազմակերպության աջակցությամբ Ասկերանի շրջ. Խնապատ գյուղում բացվեց մանկական խաղահրապարակ։ Մարզադաշտի փոքր մոդել հիշեցնող հրապարակը խնապատցի ֆուտբոլասեր տղաների ամենասիրելի վայրն է գյուղում։ Նրանք այստեղ գալիս են ամեն օր՝ անտեսելով նույնիսկ վատ եղանակը։
Ֆուտբոլային կրքերն այստեղ եռում են ոչ պակաս, քան իսպանական ցանկացած ակումբում։ ՙՄիայն թե ասֆալտի վրա ֆուտբոլ խաղալը մի քանի անգամ մեծացնում է վնասվածքներ ստանալու հավանականությունը՚, - գործից գլուխ հանողի տոնով մեկնաբանում է 11-ամյա Ավետը։ Նա ՙԼեռնային Արցախ՚ ակումբի խաղացող է և որպես կենտրոնական հարձակվող արդեն հասցրել է իր ներդրումն ունենալ թիմի հաղթանակներում ինչպես Արցախում, այնպես էլ նրա սահմաններից դուրս։ Երազում է պրոֆեսիոնալ ֆուտբոլիստ դառնալ ու վաստակած առաջին խոշոր գումարով հայրենի գյուղի խաղահրապարակը վերածել խոտածածկույթով իսկական մարզադաշտի։ Հանրահայտ դառնալու դեպքում էլ կպատմի բոլորին, որ իր ֆուտբոլային կարիերան հենց այստեղից է սկսվել։ Տղաներից ոմանք էլ լավատես են և հավատում են, որ խաղահրապարակի վերանորոգումն այդքան չի ուշանա։ Հաստատ կգտնվեն բարի մարդիկ, ովքեր չեն թողնի, որ բաց երկնքի տակ տարիների ընթացքում շարքից դուրս եկած պլաստմասից նստատեղերի պես, գործածությունից դուրս գա ամբողջ խաղահրապարակը։ Շուրջս խմբված տղաների խանդավառությունը համակում է նաև ինձ։ Հարցնում եմ. ՙԻսկ ի՞նչ եք այս տարի խնդրելու Ձմեռ պապիկից՚։ Նրանց միահամուռ ուրախ քրքիջն ինձ շփոթության է մատնում. ՙԻ՞նչ Ձմեռ պապիկ։ Ոչ մի Ձմեռ պապիկ էլ չկա՚,- բոլորի փոխարեն մեծավարի ասում է 4-րդ դասարանցի Գերմանը, ու կարծես կանխազգալով իմ հաջորդ հարցն՝ ավելացնում է. ՙԲայց եթե լիներ, ես միայն խաղաղություն կուզեի՚։ Բոլորի աչքերում լուռ համաձայնություն է։ Գնդակի մասին միառժամանակ մոռացած 10-12 տարեկան տղաներն իրար ընդհատելով պատմում են՝ որքան վատ էր անցած տարի տնից հեռու։ Խոստովանում են. ֆուտբոլից առավել գյուղն են սիրում ու ահավոր ջղայնանում են, երբ մեծերից մեկն ու մեկը խոսք է բացում ուրիշ երկիր տեղափոխվելու մասին։
ՙՄենք համախոհներ ենք՚, -սա, իհարկե, ասում եմ մտքում։ Միտքս, հավանաբար, անթաքույց հրճվանքով արտացոլվում է դեմքիս, ու ես շահում եմ խաղի գլխավոր մրցանակը՝ տղաների վստահությունը։ ՙՀարց ու պատասխան՚ ձևաչափը փոխվում է բանավեճի։ Արտուրիկն ու Արենը փորձում են հիմնավորել Ձմեռ պապիկին չհավատալու իրենց փաստարկները, Գերմանն ու Էդիկը հարատև խաղաղության հասնելու սեփական բանաձևն են ներկայացնում, իսկ Ավետը շարունակում է մշակել Խնապատի ապագա մարզադաշտի նախագիծը, որին կնախանձեր անգամ ՙՈսկե գնդակի՚ յոթակի մրցանակակիր Մեսսին։ Մի հարցում բոլորը համակարծիք են. հրաշքներ չեն լինում։ Երազում ես ունենալ՝ աշխատիր։ Տղաների գործնական մոտեցումը կյանքին ուրախացնում է, բայց վշտացնում է մեդալի հակառակ երեսը. մանկության հեքիաթից դեպի դաժան իրականություն անցումը մեր երեխաների համար կտրուկ ու ցավոտ էր։
Մոտենում եմ պահեստայինների նստարանից մինչ այդ ընկերներին լուռ հետևող տղային։ Ութ տարեկան Հայկն է։ Պատասխանում է ամոթխած, հազիվ լսելի ձայնով։ Ձմեռ պապիկին հավատում ու անհամբեր սպասում է։ Սպասում է, որ նա իր հետ հայրիկին կբերի։ Հայրիկը հեռավոր Ռուսաստանում է աշխատում։ Նրան պատմելու շատ բան ունի, բայց տեսակապով ամեն ինչ չես ասի։ Մայրիկի, քրոջ ու փոքրիկ եղբոր հետ հոր մոտ տեղափոխվելու գաղափարը մերժում է առանց վարանելու. ՙՊա՞ մեր շկոլը, պա՞ հնգերունքս, պա՞ տատին ու պապին՚։ Փաստարկներն, անշուշտ, անառարկելի են։
Խաղահրապարակից հեռանում եմ ափսոսանքով։ Ափսոսանքով, որ ինքս էլ տղաներից ավելի փոքր տարիքում կասկածի տակ դրեցի Ձմեռ պապի գոյությունը։ Թե չէ հենց հիմա կնստեի« առաջին ու միակ նամակս նրան կգրեի. ՙՍիրելի՜ Ձմեռ պապ։ Ես երբեք քեզնից ոչինչ չեմ խնդրել։ Հիմա էլ չէի խնդրի, եթե չլինեին իմ արևոտ գյուղի հրաշք տղեկները։ Նրանք ՙայֆոն՚ ու հեծանիվ չեն ուզում։ Իրենց փոքրիկ խաղահրապարակն էլ, որի ասֆալտին հազար անգամ ոտ ու ձեռ են ջարդել, չեն փոխի էլիտար Սանտյագո Բերնաբեուի հետ։ Աշխարհի բյուր հրաշալիքներն էլ չեն ուզում. դրախտը նրանց համար ՙԽնապատ՚ անունն ունի։ Վերևում` խաղաղ երկինք, ներքևում ողջ ու առողջ հայրիկ են ուզում։ Մնացածն իրենք կանեն, երբ ժամանակը գա՚։