ԱՄԵՆ ԻՆՉ ՊԵՏՔ Է ՈՒՂՂՎԱԾ ԼԻՆԻ ԵՐԿՐԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆԸ
ԱՀ կրթության, գիտության և սպորտի նախարար Նարինե ԱՂԱԲԱԼՅԱՆԻ ստորև ներկայացվող տարեվերջի դիտարկումները յուրատեսակ ամփոփումն են նրա պաշտոնավարման անցած երեք ամիսների ընթացքում կրթական դաշտի ուսումնասիրության:
Դիտարկումները արտածվել են այդ հանդիպումներից և արտացոլում են հանրակրթության ոլորտում պետական քաղաքականության տեսլականը:
- Նարինե Էդուարդի, Ձեր հանդիպումների ժամանակ խոսում եք այն մասին, որ համակարգը կանգնած է մեծ փոփոխությունների շեմին:
- Այո, բայց դա պայմանավորված չէ նրանով, որ կա՜մ մինչ այդ վատ են աշխատել կա՜մ ինչ-որ բանում թերացել են, ուղղակի ժամանակն է թելադրում այդ պահանջները։ Մենք պիտի փորձենք այս հարափոփոխ ժամանակաշրջանում մեր կրթության և՜ բովանդակությունը, և՜ ձևը համապատասխանեցնել ներկայացվող պահանջներին: Ասեմ, որ այդպիսի միտում կա ամբողջ աշխարհում, որովհետև դա առաջադրել են նաև տեխնոլոգիական զարգացումները: Ցանկացած խնդիր` կապված կրթության հետ, մենք պիտի դիտարկենք գլոբալ խնդիրների համատեքստում:
- Ի՞նչ խնդիրներ են առանձնանշելի:
- Որպեսզի ընդհանուր հասկանալի լինի, բերեմ մի քանի թվեր հանրակրթությունից: Այսօր մեր պետությունն իր միջոցներից ավելի քան 14 մլրդ դրամ հատկացնում է կրթության ոլորտին, որի առյուծի բաժինը` շուրջ 10 մլրդ, ուղղվում է հանրակրթությանը: Այսօր մեր կրթությանն ուղղվող միջոցները կազմում են ՀՆԱ-ի 5 տոկոսից ավելին, որը բարձր ցուցանիշ է` համեմատած ՀՀ-ի հետ: Հանրապետությունում ունենք 216 դպրոց, որտեղ սովորում է շուրջ 23200 աշակերտ: Մեկ աշակերտին ընկնող միջին գումարը կազմում է 400 հազար դրամից ավելի, այն դեպքում, երբ ՀՀ-ում այդ թիվը չի գերազանցում 150 հազարը: Սա բերում եմ նրա համար, որպեսզի պատկերացնեք` ինչ գլոբալ խնդիրներ մենք ունենք կրթության ոլորտում: Իհարկե, եթե մենք ունենայինք շատ լավ արդյունքներ կրթության և հատկապես հանրակրթության ոլորտում, գուցե արդարացված լինեին այդ ծախսերը, բայց քանի որ նաև մեր խնդիրներն են անհամեմատ շատ, նշանակում է ինչ-որ բան, ինչ -որ տեղ այնպես չենք անում և իրականում բարեփոխումների խնդիր ունենք:
Մենք մի քիչ փոխելու ենք մեր մարտավարությունը կրթության ոլորտում: Շեշտադրումն արվելու է ավելի մեծ քանակություն ունեցող դպրոցների և ռազմավարական կետերի վրա, որպեսզի կրթության որակի բարելավման անհրաժեշտ պայմաններ ստեղծելու համար ծախսերը հասանելի լինեն ավելի մեծ թվով աշակերտների: Առաջին հերթին պետք է դպրոցների օպտիմալացման ծրագիր իրականացվի` կապված դրանց ծանրաբեռնվածության հետ: Կոնկրետ մայրաքաղաքում, որտեղ կենտրոնացված է հանրապետության աշակերտության 1/3-ը, ունենք գերծանրաբեռնված դպրոցներ: Որոշ գյուղական բնակավայրերում էլ` հակառակը, ունենք թերծանրաբեռնված դպրոցներ: Թե ինչպես պիտի օպտիմալացնենք, պատրաստ ենք լսել մանկավարժական հանրույթի, շահագրգիռ մարմինների և, առհասարակ, հասարակության կարծիքը, առաջարկությունները:
Նախարարության կողմից տարբեր կարգեր են մշակվել, տարբեր որոշումներ ընդունվել, ինչպես ասենք` գյուղական բնակավայրեր ուղեգրով գործուղված ուսուցիչներին տրվող արտոնությունները, բայց դրանք չեն տալիս սպասված արդյունքը: Նախարարությունը քայլեր է ձեռնարկելու և հետևողականորեն աշխատանքներ է իրականացնելու այդ ուղղությամբ:
-Իսկ ի՞նչ է նախատեսվում բովանդակային առումով:
-ՀՀ-ում այդ ուղղությամբ լուրջ աշխատանքներ են սկսված, փորձելու ենք մասնակից լինել դրանց, ներկայացնել այստեղից հնչած առաջարկությունները: Մեծ անելիքներ ունենք բնագիտական առարկաների նկատմամբ մասնագետների և սովորողների ուշադրությունը մեծացնելու ուղղությամբ, ինչպես նաև` լեզուների գծով: Նախատեսում ենք ոչ միայն ռուսերենի, այլև անգլերենի, ֆրանսերենի խորացված ուսուցում: Եթե մեր հանրապետությունում զբոսաշրջությունը ճանաչվել է գերակա ուղղություն, ապա այդ ոլորտը չենք կարող զարգացնել առանց լեզուների իմացության: Բացի դրանից, այսօր շատ մեծ տեղ է հատկացվում ինքնակրթությանը, որը նույնպես անհնար է իրականացնել առանց լեզուների իմացության: Ընդհանրապես այսօր փոխվել են կրթության պահանջները: Ոչ միայն կարևոր է գիտելիք տալ աշակերտին, այլ գուցե թե հավասարապես, եթե չասենք, ավելի կարևոր է երեխայի մեջ նախ բացահայտել նրա ներուժը և զարգացնել հմտություններ, կարողություններ, որպեսզի նա կարողանա կյանքում իր տեղը գտնել և երկրի համար պիտանի քաղաքացի դառնալ: Պիտի կարևորվի ինչպես գիտելիքներ տալու, դաստիարակության, այնպես էլ կարողությունների ու հմտությունների զարգացման բաղադրիչը: Եվ պետք է ասել, որ մեր ուսումնական պլաններում նման հնարավորություններ նախատեսված են: Պարզապես պետք է հետևողական լինենք այդ հարցում և նպատակային, ճիշտ օգտագործենք:
-Հանդիպումների ընթացքում շատ եք կարևորել նաև սովորողների մասնագիտական կողմնորոշումը:
-Արմատապես պետք է փոխենք մեր վերաբերմունքն այդ հարցում: Ամեն ինչ պետք է ուղղված լինի երկրի զարգացմանը, այսինքն` մեր երկրի զարգացման կոնկրետ ուղղություններից բխող պահանջներին: Մանկավարժական հանրույթը պետք է լավ պատկերացում ունենա մեր երկրի մասին. զարգացման ինչ հնարավորություններ ունի 5, 10 տարի հետո, ինչպիսի մասնագետների պահանջարկ է լինելու և ըստ այդմ` ուղղորդի աշակերտներին: Իհարկե, մեր կողմից էլ կոնկրետ ծրագրեր են մշակվում այդ ուղղությամբ: Երիտասարդական դաշտի ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ գործազրկությունն ավելի շատ պայմանավորված է ոչ թե նրանով, որ աշխատատեղեր չկան, այլ նրանով, որ համապատասխան մասնագետներ չկան: Իսկ դրա համար հավասարապես պատասխանատու ենք բոլորս` և՜ մենք, և՜ ուսուցիչները, և՜ ծնողները, և՜ ընդհանրապես հասարակությունը:
-Ձեր ամանորյա բարեմաղթանքը:
-Ամենակարևորը` խաղաղություն, բոլորին առողջություն, անսպառ եռանդ, ուժ ու կորով մեր առջև ծառացած մարտահրավերներին դիմագրավելու համար` հանուն մեր հայրենիքի, զավակների, մեր լուսավոր ապագայի: