ԵՐԿԻՐԸ ԸՆՏԱՆԻՔԻՑ Է ՍԿՍՎՈՒՄ
Նվարդ ՍՈՂՈՄՈՆՅԱՆ
Էջմիածին քաղաքի ՙՄաչանենց (Գրիգոր Բաբախանյան) արվեստի կենտրոնի՚ ցուցահանդեսը Ստեփանակերտի պատկերասրահում, որը բացվեց հոկտեմբերի 14-ին, շարունակում է բաց մնալ կերպարվեստի երկրպագուների համար։ Ինչպես արդեն տեղեկացրել ենք, պատկերասրահի երկու սրահներում ցուցադրված են Գևորգ Բաբախանյանի (Ընծա) 31 և Վաչագան Ալոյանի (Դոն) 9 գեղանկարչական կտավները և Մաչանենց կենտրոնում՝ 7-րդ միջազգային ամենամյա սիմպոզիումին արտերկրից մասնակցած 10 և Հայաստանից ու Արցախից նկարիչների գործեր, ընդհանուր թիվը 67 է։
Ցուցահանդեսի բացմանը մասնակցել է նաև երիտասարդ արվեստագետ Վաչագան ԱԼՈՅԱՆԸ, ում հետ ճեպազրույցը ներկայացնում ենք ստորև։
-Անհասկանալի ու տարօրինակ մականուն ունես։ Մի քանի տող քո կենսագրությունից։
-Դոնը իմ ստեղծագործական մականունն է, վերցրել եմ Դոն Կիխոտից, ճիշտն ասած, այդ հարցը շատերն են տալիս, գուցե այնքան էլ հաջող ընտրված մականուն չէ։ 25 տարեկան եմ։ Ծնվել եմ Արթիկում, վարդագույն տուֆի երկրում։ Մասնագիտությամբ քանդակագործ եմ, նկարիչ, ինչ-որ տեղ` պոետ։ Մի խոսքով` արվեստագետ եմ։
-Ձեր նախասիրած նյութը…
-Ստեղծագործում եմ ցանկացած նյութի վրա. քար չի լինում` թուղթն եմ վերցնում, թուղթ չի լինում` կտավն ու ներկերն եմ վերցնում, սա չի լինում` կավն եմ վերցնում։ Թե երբ եմ իմ մեջ զգացել նկարչությունը, չեմ կարող ասել, տարօրինակ չհնչի, նկարիչ ու քանդակագործ ոչ թե դարձել եմ, այլ այդպիսին ծնվել։ Շատ փոքր տարիքում՝ հողի վրա փայտով, հետո մատիտներով, հետո …այսպես սկսվել ու շարունակվում է …ստեղծագործում եմ։
-Ի՞նչ երազանքներ ու ծրագրեր ունես։
-Դրանք շատ-շատ են։ Կյանքը դեռ առջևումս է։ Ուզում եմ երկար ապրեմ, որ շատ բան փոխեմ աշխարհի վրա։
-Այսինքն…
-Ուզում եմ չարությունը մաքրել, սերը շատացնել։ Իմ գործերում, նկատած կլինեք, ընտանիքի թեման ընդգծված է, կա մայր ու երեխա, կա մոր ու որդու հարաբերություն…նկարում եմ ընտանիք, սեր ու ջերմություն։
-Վաչագան, ամենաշատը ումի՞ց ես ազդվում։
-Մինասից։ Հետո բնությունից։ Սիրում եմ գյուղական միջավայրը, իմ ծննդավայրի գյուղերում շատ եմ լինում։ Դրանք հնաոճ, ավանդապաշտ գյուղեր են` քաղաքակրթությունից երբեմն շատ հեռու։ Օրինակ, ինձ վրա խոր ազդեցություն են թողնում մամռապատ հին պարիսպները, հին թոնիրները, սրանց մեջ շատ գույներ կան. էլեկտրականությամբ աշխատող թոնիրների մեջ թխած լավաշը էն համն ու բույրը չունի, ինչ փայտով թխածը։ Մինասն ավանդականը պահում է գործերում։ Ես էլ եմ ուզում պահել ավանդականը, լավաշ թխող, գրտնակող տատիկները, գյուղական կանայք…
-Որտեղի՞ց է գալիս քո ավանդապաշտությունը։
-Իմ ընտանիքից։ Իմ ընտանիքում սերը, ջերմությունը շատ է։ Ես կիսով Գորիսից, կիսով Արթիկից եմ։ Գորիսի ազդեցությունն ավելի շատ է։ Երկիրը ընտանիքից է սկսվում։ Ես կյանքի նկարիչ եմ, ես նկարում եմ կյանքը, մանկություն, երջանկություն…
-Նկարներիցդ երևում է, որ սիրում ես վառ ու տաք գույներ օգտագործել։
-Այո։ Դա էլ է Մինասից գալիս։ Նայում ես նրա գործերը ու զգում ես Հայաստան աշխարհը։ Անբացատրելի մի զգացում ունեմ. նրա գործերից ես ոգեշնչվում եմ։ Լավ է, որ իմ սերունդը բարձրանում է հին վարպետների ամուր հիմքի վրա։
-Հիմքի վրա պիտի կառուցես քոնը…
-Իհարկե։ Ես նոր սերունդն եմ ներկայացնում, բայց նաև հնի մեջ եմ, քանի որ տեսել եմ շալով տատիկների, հարյուր տարեկան ծերունիների…Նայեք, այ էն նկարում մայրը, որ գրկել է փոքրիկին, շալով է փաթաթված։ Էն մյուս նկարում կենտրոնական ֆիգուրը…լավաշն է։ Հնի, ավանդականի էներգետիկ դաշտն ուժեղ է, այդ էներգիան չպիտի կորցնես, պիտի դարձնես ստեղծագործություն։
-Քո ստեղծագործական գործընթացում առաջնայինը քանդա՞կն է, թե՞ գեղանկարը։
-Առայժմ դժվարանում եմ ասել։ Մաչանենց կենտրոնում, որը նաև տուն է կոչվում, ես ունեմ իմ քանդակները։ Ի դեպ, իմ հեղինակային գործերից բացի, ես Գրիգոր Բաբախանյանի գեղանկարչական էսքիզները նաև քանդակի եմ վերածում։ Այդ կենտրոնը մի այլ աշխարհ է, այլ մոլորակ է։ Գրիգորը դա ստեղծեց զրոյից։ Ես էլ իմ չափով նպաստում եմ այդ մոլորակի կայացմանը։ Դա նաև իմ տունն է, գնում-գալիս եմ, մնում-նկարում եմ։ Իմ ճանապարհը սահման չունի, գնում-գնում եմ, որ հասնեմ…
-Որ հասնես քո երազանքի՞ն։
-Գուցե։ Իմ երազանքը մնում է աշխարհում մի բան փոխելը, ստեղծելը։ Երազում եմ, որ բոլորս միասին մի ընտանիք լինենք՝ ջերմ, սիրով։ Սա վերաբերում է և մեր երկրին, և աշխարհին։
-Քո առաքելությունը…
-Արվեստագետը աշխարհին սեր ու ջերմություն պիտի տա։
-Բանաստեղծություն գրո՞ւմ ես։
-Գրում եմ թղթերի վրա ու կորցնում եմ, որը սխալ է։