«Երբ տապանում չէ Նոյը»
Արցախի գրական ընտանիքին այսօր կրկին համախմբեց «Երբ տապանում չէ Նոյը» գիրքը: Հեղինակը երիտասարդ բանաստեղծ Սերգեյ Սաֆարյանն է, ով ընթերցողին ներկայանում է Նեմրութ ստորագրությամբ: Գրքի խմբագիրը բանաստեղծ Նորեկ Գասպարյանն է:
«Հեքիաթ չկա: Զգացմունքային, խաբկանքից հեռու մարդիկ են այս տապանի բնակիչները:
Հազար ու մի ցավի մեջ. հաճախ՝ մենակ, լքված, բայց ՄԵԾ ՋՐԵՐԻՑ չվախեցող:
Լա՜վ է...Չգիտեմ ինչը կամ ինչու...
Տապանի՞ մեջ, թե՞ տապանից դուրս...»,-գրքի առաջաբանում ասում է Ն.Գասպարյանը:
Հարցին՝ ինչու՞ «Երբ տապանում չէ Նոյը», Նեմրութն այսպես մեկնաբանեց.
-Ես կարծում եմ, որ, իսկապես, Նոյը տապանում չէ, բայց այնպես չէ, որ նա այլևս տապան չի վերադառնալու: Դրա համար՝ «Երբ տապանում չէ Նոյը»:
-Սերգեյ Սաֆարյանն արդի հայ գրականության ինքնատիպ դեմքերից է, նրա անհանգիստ և բեղուն գրիչն արդեն երեք գիրք է երկնել «Ինքնության դաշտ», «Ծանրացող ձյուն», «Երբ տապանում չէ Նոյը»: Սա փաստում է, որ գրական դաշտ է մտել իր երկրի դիմագիծն ամբողջացնող, ժամանակակից մարդու հոգսերով ու մտահոգություններով ապրող անհատականություն։ Բազմազան է պոետի թեմատիկան, գլխավոր լեյտմոտիվը սակայն հայրենիքն է, նաև բզկտված այսօրն ու անորոշ ապագան,-շնորհանդեսի բացման խոսքում ասաց բանաստեղծուհի, բ.գ.թ. Տաթև Սողոմոնյանը:
-Հետաքրքիր ոճ ունի Սերգեյը,-ընդգծեց բ.գ.դ., պրոֆեսոր, բանաստեղծ Սոկրատ Խանյանն՝ առանձնացնելով այս բանաստեղծությունը.
Եթե պատերազմը
զոհեր
չունենար.
երևի
նրան սիրեին
ավելի շատ,
քան
խաղաղությանը...
-Այսօր հպարտությամբ ու համարձակությամբ կարող ենք ասել, որ գրական ասպարեզ է եկել մի երիտասարդ, որի խոսքը պոետական է, որի խոսքը ազգային ճակատագրի ծիածան է, որն իր արմատներով կապված է ժողովրդի ճակատագրի հետ և այդ ճակատագիրը վերընձյուղվում է Արցախ աշխարհից,-իր խոսքում շեշտեց Ս. Խանյանը:
-«Երբ տապանում չէ Նոյը» գրքում տեսնում ենք Արցախի վերջին պատերազմից հետո ստեղծված ծանր կացության գեղարվեստական քրոնիկոնը յուրովի՝ Սաֆարյանական ոճով,-ասաց բ.գ.թ., դոցենտ Զարինե Սառաջյանը՝ թերթելով հայրենի տան պատկերի մասին բանաստեղծական էջերը.
ՏՈՒՆ,
էրգրի մեջ
էրգիր իմ,
ձեռքս չթողնես,
չլքես հանկարծ
հավատն իմ վերջին,
ուր որ է
կարթնանա
Մհերը,
և դռները,
դռներն իրար հերթ չտալով,
վերածվեն
պատուհանների:
«Երբ տապանում չէ Նոյը» գրքի շնորհանդեսին տեսակապով միացել ու խոսք են ասել նաև արձակագիր Հերմինե Ավագյանը, «Վարանդա» երգչախմբի հիմնադիր Զաքար Քեշիշյանը և «Հորիզոն» թերթի գլխավոր խմբագիր Վահագն Գարագաշյանը:
Գինեձոնից հետո Նեմրութի հետ կարճ հարց ու պատասխան ունեցանք:
-Ես:
-Գոյության կռվում պայքարող մեկն եմ։ Ինձ համար խիստ հակասական կերպար։ Երբեմն ինձնից դուրս ու իմ մեջ։ Չգիտեմ...
-Գրում եմ:
-... որովհետև պիտի գրեմ։ Հատկապես հիմա, հատկապես առաջ և հատկապես հետո։ Ես երկու մարդու սեփականատեր եմ. մեկը ես եմ, մյուսը իմ գրող տեսակը... երկուսի հետ էլ շատ վաղուց մտերմացել եմ։ Դժվար է, բայց հաջողվում է։
-Գրքի ծնունդը:
- Ինձ համար երկիրն ավելի սիրելու բանաձև է։ Սահման, որտեղից կարելի է սկսել ամեն ինչ, նույնիսկ վերջը։
-Բանաստեղծությունը:
-Սկիզբ է։ Փրկություն։ Ապրելու տարածք, կենսակերպ։ Լինել, չլինելու կռվում` լինելու հրամայական։
-Արձակը սպասում է:
-Պիտի որ սպասի։ Ես վաղուց նրա հետ մտերմանալու փորձեր եմ անում։ Փորձում եմ չափազանց զգույշ հարաբերվել նրա հետ, ով գիտի որքան հեռու է նա, կամ հակառակը։ Բայց, գիտեմ, սպասում է։ Երևի առանց բազմակետերի։
-Բառը կարող է:
-Հաստատ կարող է։ Ավելին, նա է կարողը։
-Գրական աշխարհում:
-Ես ինձ գրականությունից դուրս մարդ եմ համարում, որովհետև միշտ այնտեղ եմ։ Չափազանց պրագմատիկ եմ այդ աշխարհում, ավելի ռեալ, քան կարելի է։
-Թուղթ ու գրի՞չ, թե՞ համակարգիչ:
-Թե-ից հետո միշտ ջրհեղեղ է լինում, դրա համար գրիչը և թուղթը։ Բայց չափի մեջ, կամ չափից շատ։ Միջակությունը բացառում ենք բոլոր առումներով։
ԱՆԻ ՄԱՆԳԱՍԱՐՅԱՆ