ԵՐԲ ՊԱՀԱՆՋԱՐԿԸ ԳԵՐԱԶԱՆՑՈՒՄ Է ԱՌԱՋԱՐԿԸ

Մի ժամանակ մեր քաղաքում շատերն էին կիթառ նվագում, իսկ կիթառ նվագող երիտասարդը, հազվադեպ՝ նաև աղջիկը, հավաքույթի սիրտն ու հոգին էր դառնում: Նրանցից լավագույններին, կարծում եմ, ավագ սերունդը կհիշի՝ Գենադի Բարխուդարով, Գենադի Աստվածատրյան, Օլեգ Փիրումյան, Վլադիմիր Արզումանյան...
Բայց դա անցյալում էր: Արդեն երկար ժամանակ է՝ քաղաքում կիթառահարների կարելի է մատների վրա հաշվել: Մեր քաղաքում անցած հարյուրամյակի 50-ականներին արմատավորված կիթառ նվագելու ավանդույթը, որը սկիզբ առավ աշխարհում էլեկտրական կիթառի զանգվածային տարածման ալիքի հետ, այսօր, կարծես, կորցրել է իր հմայքը:

Այ­դու­հան­դերձ, վեր­ջերս դե­ռա­հաս­նե­րի շր­ջա­նում նկատ­վող կի­թա­ռ նվագելու մի­տու­մը հա­ճե­լիո­րեն զար­մաց­րեց: Քա­ղա­քի ման­կա­կան ե­րաժշ­տա­կան հաս­տա­տու­թյուն­նե­րի՝ Կո­մի­տա­սի ան­վան ե­րաժշ­տա­կան դպ­րո­ցի և Գյուր­ջյան ար­վես­տի դպ­րո­ցի ե­րաժշ­տա­կան բաժ­նի տվյալ­նե­րով՝ վեր­ջին մի քա­նի տա­րի­նե­րին կի­թա­ռի դա­սա­րա­նի հա­մար դի­մորդ­նե­րի թի­վը կտ­րուկ ա­ճել է: Եր­կու դպ­րոց­նե­րում էլ հաս­տա­տում են, որ չու­նեն բա­վա­րար թվով ու­սու­ցիչ­ներ: Ար­դեն եր­կու տա­րի է՝ կի­թա­ռի դա­սա­րա­նի հա­մար հայ­տեր չեն ըն­դուն­վում, հայտ­նում է ե­րաժշ­տա­կան դպ­րո­ցի ուս­մաս­վար Գ. Գրի­գո­րյա­նը: Մաս­նա­վո­րա­պես, ի­րենց դպ­րո­ցում կի­թա­ռի դա­սա­րա­նում սո­վո­րում է 19 ա­շա­կերտ, ո­րոնց դա­սա­վան­դում է ըն­դա­մե­նը եր­կու ու­սու­ցիչ: Նրա խոս­քով՝ այս մաս­նա­գի­տու­թյամբ ու­սու­ցիչ­նե­րի պա­կա­սի պատ­ճա­ռով ո­րո­շում ըն­դուն­վեց ա­ռայժմ նոր ա­շա­կերտ­ներ չըն­դու­նել: Նույն պատ­կերն է նաև ար­վես­տի դպ­րո­ցում, որ­տեղ 14 ա­շա­կեր­տին բա­ժին է ընկ­նում մեկ ու­սու­ցիչ: Մշա­կույ­թի տա­նը մաս­նա­վոր հի­մունք­նե­րով պա­րա­պում է մեկ ու­սու­ցիչ 10 ա­շա­կեր­տի հետ: Ե­րաժշ­տա­կան դպ­րոց­նե­րի պո­տեն­ցիալ ա­շա­կերտ­նե­րի ծնող­նե­րը պատ­րաստ են ան­գամ ա­վե­լաց­նել ի­րենց կող­մից վճար­վող գու­մա­րի չա­փը, նշում է Գ. Գրի­գո­րյա­նը, ծնող­նե­րի խնդ­րան­քը դպ­րո­ցը չի կա­րող բա­վա­րա­րել նույն պատ­ճա­ռով՝ ու­սու­ցիչ­ներ չկան:
Մենք հե­տաքր­քր­վե­ցինք՝ որ­քան ու­սա­նող­ներ են սո­վո­րում Ստե­փա­նա­կեր­տի Սա­յաթ-Նո­վա­յի ան­վան ե­րաժշ­տա­կան քո­լե­ջում՝ միակ մաս­նա­գի­տաց­ված հաս­տա­տու­թյու­նը, ո­րը ե­րաժշ­տա­կան տար­բեր ո­լորտ­նե­րի մաս­նա­գետ­ներ է պատ­րաս­տում։ Պարզ­վեց՝ բո­լոր չորս կուր­սե­րում սո­վո­րում է ըն­դա­մե­նը եր­կու ու­սա­նող, ո­րոն­ցից մեկն էլ հրա­վիր­վել է դա­սա­վան­դե­լու ե­րաժշ­տա­կան դպ­րո­ցում:
Այս մաս­նա­գի­տու­թյան հան­դեպ պա­հան­ջար­կը մեծ է, իսկ ա­ռա­ջար­կը խիստ հետ է մնում` ու­սու­ցիչ­նե­րի սա­կա­վու­թյան պատ­ճա­ռով։ Ին­չո՞ւ և ե՞րբ մեր քա­ղա­քում նման բաց ա­ռա­ջա­ցավ։ Հարցն ա­վե­լորդ չէ։ Ա­յո, մեր եր­կի­րը ծանր ժա­մա­նակ­ներ է ապ­րում, սա­կայն նման ի­րա­վի­ճա­կում ևս, ես կա­սեի՝ հատ­կա­պես նման ի­րա­վի­ճա­կում, մշա­կույ­թը պետք է զար­գա­նա, իսկ ձևա­վոր­ված ա­վան­դույթ­նե­րը պետք է ոչ միայն պահ­պան­վեն, այլև բազ­մա­պատկ­վեն։
Հար­ցի պա­տաս­խա­նը գտ­նե­լու նպա­տա­կով զրու­ցե­ցինք ինչ­պես դա­սա­վան­դող, այն­պես էլ մա­նկա­վար­ժա­կան գոր­ծու­նեու­թյամբ չզ­բաղ­վող, քա­ղա­քում հայտ­նի կի­թա­ռա­հար­նե­րի հետ։
Գա­գիկ Ա­ՌԱ­ՔԵ­ԼՅԱՆ. հայտ­նի կի­թա­ռա­հար, ով եր­կար ժա­մա­նակ նվա­գել է «Ղա­րա­բաղ» էստ­րա­դա­յին և ջազ-նվա­գախմ­բե­րում: Ե­րա­ժիշ­տը հա­մա­ձայն է` այս տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում ա­ռա­ջա­ցած մաս­նա­գետ­նե­րի պա­կա­սը մեծ է։ Այս­տեղ, ա­ռա­ջին հեր­թին, իր ազ­դե­ցու­թյունն է ու­նե­ցել Ար­ցա­խյան ա­ռա­ջին պա­տե­րազ­մին հա­ջոր­դած շր­ջա­նը, երբ աշ­խա­տա­վարձն այն­քան չն­չին էր, որ դժ­վար էր ան­գամ օր­վա հա­ցը վաս­տա­կել։ Այն ժա­մա­նակ լա­վա­գույն մաս­նա­գետ­նե­րը հե­ռա­ցան երկ­րից, շա­տե­րը ստիպ­ված էին փո­խել մաս­նա­գի­տու­թյու­նը։ Ու­սու­ցիչ­ներ գրե­թե չմ­նա­ցին, իսկ նրանք, ով­քեր կա­յա­ցան այս աս­պա­րե­զում, շատ ա­ռում­նե­րով պար­տա­կան են ի­րենք ի­րենց՝ եր­կա­րատև պա­րապ­մունք­նե­րի, ինք­նակր­թու­թյան հան­դեպ ի­րենց անս­պառ ձգտ­ման շնոր­հիվ։ Ար­դյուն­քում նրա լա­վա­գույն ա­շա­կերտ­ներն ու­սու­մը շա­րու­նա­կե­ցին Երևա­նի կոն­սեր­վա­տո­րիա­յում՝ գե­րա­զան­ցու­թյամբ ա­վար­տե­լով բու­հը։

Սա­կայն դրա­նով այս փու­լում խն­դի­րը լու­ծում չս­տա­ցավ։ Հաս­նե­լով մեծ վար­պե­տու­թյան՝ այս ե­րի­տա­սարդ տա­ղան­դա­վոր ե­րա­ժիշտ­ներն ի­րենց չեն տես­նում ման­կա­վար­ժա­կան աս­պա­րե­զում, թեև խոս­տո­վա­նում են, որ ո­լոր­տում առ­կա մաս­նա­գետ­նե­րի մեծ պա­կաս կա, նոր կադ­րեր պատ­րաս­տելն ուղ­ղա­կի անհ­րա­ժեշտ է։
Ռո­բերտ Մելքումյան. Գ. Ա­ռա­քե­լյա­նի շնոր­հա­լի ա­շա­կերտ­նե­րից է, գե­րա­զան­ցու­թյամբ ա­վար­տել է կոն­սեր­վա­տո­րիան, աշ­խա­տում է Ար­ցա­խի ջազ-նվա­գախմ­բում, խոս­տո­վա­նում է, որ քա­նի դեռ ե­րի­տա­սարդ է, ցան­կա­նում է ե­րաժշ­տա­կան վար­պե­տու­թյան մեջ ա­վե­լի մեծ բար­ձունք­նե­րի հաս­նել, կա­տա­րե­լա­գոր­ծել այն, հղ­կել, զբաղ­վել կոմ­պո­զի­ցիա­յով, ստեղ­ծել ե­րաժշ­տու­թյուն։ Ե­թե ե­րի­տա­սարդ տա­րի­քում չա­նես, էլ ե՞րբ կկա­րո­ղա­նաս զբաղ­վել դրա­նով: Հարց­նում է նա ու ինքն էլ պա­տաս­խա­նում՝ հի­մա, և հնա­րա­վո­րինս շատ ժա­մա­նակ հատ­կաց­նե­լով այդ գոր­ծին։ Նրա կար­ծի­քով՝ ման­կա­վար­ժա­կան գոր­ծու­նեու­թյամբ պի­տի զբաղ­վեն նրանք, ով­քեր կա­րող են լա­վա­գույնս դրսևո­րել ի­րենց այդ աս­պա­րե­զում։ Զրու­ցակ­ցիս հի­շեց­նում եմ, որ քա­ղա­քում այ­սօր կի­թառ դա­սա­վան­դող ու­սու­ցիչ­նե­րի մեծ պա­կաս կա, սո­վո­րել ցան­կա­ցող­նե­րը շատ են, բայց սո­վո­րեց­նող չկա։ Թվերն ինք­նին խո­սուն են՝ մեկ ու­սու­ցիչ աշ­խա­տում է ե­րաժշ­տա­կան քո­լե­ջում, մե­կը՝ ար­վես­տի դպ­րո­ցում, եր­կու­սը՝ ե­րաժշ­տա­կան դպ­րո­ցում, մե­կը՝ Մշա­կույ­թի տա­նը։ Ռո­բեր­տը հա­մա­ձայ­նում է. այս սա­կավ ու­ժե­րը բա­վա­րար չեն պա­հան­ջար­կը լիո­վին բա­վա­րա­րե­լու հա­մար։ Բայց ելք միշտ կա, հա­մոզ­ված է նա. կի­թառ նվա­գե­լու մեծ ցան­կու­թյան դեպ­քում կա­րե­լի է զբաղ­վել նաև ինք­նակր­թու­թյամբ։ Հա­մա­ցանցն այ­սօր բազ­մա­թիվ հնա­րա­վո­րու­թյուն­ներ է ըն­ձե­ռում, ո­րոնց մի­ջո­ցով կա­րե­լի է ինք­նու­րույն հաղ­թա­հա­րել դժ­վա­րու­թյուն­նե­րը՝ ցան­կու­թյուն ու կամք ու­նե­նա­լու դեպ­քում։ Ռո­բերտն ինքն այդ­պես է սկ­սել. մինչև 16 տա­րե­կանն, ընդ­հան­րա­պես, կի­թա­ռի մա­սին չի մտա­ծել: Մի ան­գամ ըն­կե­րոջ մոտ է­լեկտ­րա­կան կի­թառ տե­սավ, պար­զա­պես փոր­ձեց նվա­գել, նրան այն­քան դուր ե­կավ, որ նույն օ­րը, տուն գա­լով, ծնող­նե­րին խնդ­րեց գնել այդ ե­րաժշ­տա­կան գոր­ծի­քից։ Ծնող­նե­րը գնե­ցին դա­սա­կան կի­թառ։ Ռո­բեր­տը 2 տա­րի պա­րա­պեց ինք­նու­րույն` օգ­տա­գոր­ծե­լով հա­մա­ցան­ցի հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րը։ Ա­պա դա­սա­կան կի­թա­ռը փո­խա­րի­նեց է­լեկտ­րա­կա­նով և հաս­կա­ցավ, որ ու­սուց­չի կա­րիք ու­նի։ Գե­րա­զան­ցու­թյամբ ա­վար­տեց կոն­սեր­վա­տո­րիան, բայց դրա­նով չբա­վա­րար­վեց։ Ռո­բեր­տը մտա­դիր է կա­տա­րե­լա­գոր­ծել վար­պե­տու­թյու­նը` այս ան­գամ Եվ­րո­պա­յում, ին­չի հա­մար էլ սո­վո­րել է անգ­լե­րեն՝ հաղ­թա­հա­րե­լով ևս մեկ խո­չըն­դոտ։ Իսկ գլ­խա­վոր պատ­ճա­ռը, որ կի­թառ նվա­գել ցան­կա­ցող­նե­րից շա­տերն այդ­պես էլ մինչև վերջ չեն սո­վո­րում, իսկ քո­լեջ ըն­դուն­վում են շատ քչե­րը, նա տես­նում է գոր­ծի­քի հան­դեպ ոչ լուրջ, մա­կե­րե­սա­յին վե­րա­բեր­մուն­քի և այն բա­նի մեջ, որ սո­վո­րել ցան­կա­ցող­նե­րի ճն­շող մե­ծա­մաս­նու­թյունն իր նպա­տա­կի հա­մար ջանք թա­փե­լու ցան­կու­թյուն չու­նի։ Ռո­բերտն ու նրա ու­սու­ցիչ Գ. Ա­ռա­քե­լյա­նը հա­մոզ­ված են, որ ե­թե հա­ջող­վի փո­խել մեր հա­սա­րա­կու­թյան մեջ գե­րիշ­խող մա­կե­րե­սա­յին վե­րա­բեր­մուն­քը ոչ միայն տվյալ գոր­ծի­քի, այլև ե­րաժշ­տու­թյան, մշա­կույ­թի հան­դեպ ընդ­հան­րա­պես, ա­պա ի­րա­վի­ճա­կը կփոխ­վի, քո­լե­ջում սո­վո­րող­նե­րի թի­վը կա­վե­լա­նա, և խն­դիրն ին­քնըս­տին­քյան կլուծ­վի։
Թե­մա­յի շուրջ զրույցն ա­վար­տե­լով` Գ. Ա­ռա­քե­լյանն օ­րի­նակ բե­րեց վո­կալ ար­վես­տի ո­լոր­տում տի­րող ի­րա­վի­ճա­կը, որ­տեղ սո­վո­րող ցան­կա­ցող­նե­րի թիվն այն­քան մեծ է, որ ըն­դու­նե­լու­թյան ժա­մա­նակ խիստ բծախն­դիր ընտ­րու­թյուն է կա­տար­վում, ո­րի ար­դյուն­քում մնում են լա­վա­գույ­ննե­րը։ Ե­րաժշ­տա­կան բո­լոր մաս­նա­գի­տու­թյուն­նե­րից մեր հա­սա­րա­կու­թյան մեջ գնա­հատ­ված են միայն վո­կա­լիստ­նե­րը, հա­վաս­տում է նա։ Գ. Ա­ռա­քե­լյա­նի հա­մոզ­մամբ` ե­թե ե­րաժշ­տա­կան բո­լոր մաս­նա­գի­տու­թյուն­նե­րի հան­դեպ նման վե­րա­բեր­մունք լի­ներ, ծնող­ներն ի­րենք կցան­կա­նա­յին ի­րենց խոս­տում­նա­լից ե­րե­խա­նե­րին մինչև վերջ կր­թու­թյուն տալ, ի­րենք կօգ­նեն հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րի հաս­նել ե­րաժշ­տա­կան վար­պե­տու­թյան հաս­նե­լու դժ­վա­րին գոր­ծում, ին­չից կշա­հեն և՛ ծնող­ներն ի­րենց ե­րե­խա­նե­րի հետ, և՛ հա­սա­րա­կու­թյու­նը՝ ստա­նա­լով բարձ­րա­կարգ ե­րա­ժիշտ­ներ։

Սուսաննա ԲԱԼԱՅԱՆ