Միա­ցյալ Նա­հանգ­ներն, ա­յո, աշ­խար­հա­կալ չէ, բայց Ռու­սաս­տանն էլ գե­րեր­կիր չէ

Ռու­սաս­տա­նի պե­տա­կան դու­մա­յի խոր­հուր­դը հուն­վա­րի 24-ի նիս­տում չի քն­նար­կել կոմ­կու­սակ­ցա­կան խմ­բակ­ցու­թյան նա­խա­ձեռ­նու­թյու­նը՝ Դո­նեց­կի եւ Լու­գանս­կի ՙհան­րա­պե­տու­թյուն­նե­րի՚ ան­կա­խու­թյու­նը ճա­նա­չե­լու ա­ռա­ջար­կու­թյամբ դի­մել նա­խա­գահ Պու­տի­նին։ Պետ­դու­մա­յի խոս­նակ Վո­լո­դի­նը բա­վա­րար է հա­մա­րել, որ Դոն­բա­սի բնակ­չու­թյան ՙանվ­տան­գու­թյան ա­պա­հով­ման հա­մար ա­մեն ինչ ար­վում է՚։ Այն, ինչ Ռու­սաս­տա­նում հա­մա­րում են Ուկ­րաի­նա­յի ա­րե­ւել­քի ռու­սա­խոս բնակ­չու­թյան ՙանվ­տան­գու­թյան ա­պա­հո­վում՚՝ Կիե­ւում, Վա­շինգ­տո­նում եւ Բրյու­սե­լում գնա­հա­տում են որ­պես ՙներ­խուժ­ման նա­խա­պատ­րաս­տու­թյուն՚։

Ուկ­րաի­նա­յի Անվ­տան­գու­թյան եւ պաշտ­պա­նու­թյան խոր­հր­դի տվյալ­նե­րով՝ Ռու­սաս­տա­նը շուրջ 100 հա­զար զին­վո­րա­կան է կենտ­րո­նաց­րել։ ՌԴ արտ­գործ­նա­խա­րար Լավ­րո­վը հա­կա­դար­ձել է, թե զոր­քե­րի տե­ղա­շար­ժը ՙտե­ղի է ու­նե­նում սու­վե­րեն տա­րած­քում՚։ Դի­վա­նա­գի­տու­թյան տե­սա­կե­տից սա հիմ­նա­վոր պար­զա­բա­նում է, բայց ո՞րն է ե­րաշ­խի­քը, որ Ուկ­րաի­նա­յի սահ­մա­նին մոտ կու­տակ­ված զի­նու­ժը X ժա­մի խոս­քից գոր­ծի չի անց­նի։ Չկա նաեւ ե­րաշ­խիք, որ ուկ­րաի­նա­կան բա­նա­կը եւ ՙաշ­խար­հա­զո­րը՚ չեն հա­տի Դոն­բա­սի շփ­ման գի­ծը, չեն փոր­ձի վե­րա­կանգ­նել ռուս-ուկ­րաի­նա­կան սահ­մա­նը, որ ար­դեն յոթ տա­րի է՝ Կիե­ւի կող­մից չի վե­րահ­սկ­վում։
Ա­րեւմ­տյան վեր­լու­ծա­բա­նա­կան կենտ­րոն­նե­րը, որ­քան կա­րե­լի է դա­տել մա­մու­լի թարգ­մա­նա­բար փո­խանց­վող հրա­պա­րա­կում­նե­րից, հիմ­նա­կա­նում հո­ռե­տես են ՆԱ­ՏՕ-Ռու­սաս­տան, Ռու­սաս­տան-ԱՄՆ դի­մա­կա­յու­թյան գնա­հատ­ման հար­ցում։ Իշ­խող մո­տե­ցում է, որ հա­վա­նա­կան առ­ճա­կա­տու­մից կամ ի­րա­վի­ճա­կի չկար­գա­վոր­վա­ծու­թյու­նից կշա­հի միայն Չի­նաս­տա­նը։ ՙՆե­զա­վի­սի­մա­յա գա­զե­տա՚-ի գլ­խա­վոր խմ­բագ­րի հա­յաց­քով՝ Ռու­սաս­տա­նի հա­մար ՙԱ­րեւ­մուտքն սպառ­ված է՚։ Նա, սա­կայն, վս­տահ չէ, որ Չի­նաս­տա­նը ՙՌու­սաս­տա­նի հետ կգ­նա ռազ­մա­վա­րա­կան դաշ­նակ­ցու­թյան՚։
Փետր­վա­րի 4-ին ՌԴ նա­խա­գահ Պու­տի­նը մեկ­նում է Չի­նաս­տան։ Ոչ ոք չի հա­մար­ձակ­վում կան­խա­տե­սել, թե մինչ այդ ինչ զար­գա­ցում­ներ կլի­նեն Ուկ­րաի­նա­յում, որ­տեղ հա­մոզ­ված են, որ մին­չեւ փետր­վա­րի 20-ը ՙռու­սա­կան ներ­խու­ժում չի լի­նի՚։ Պետք է հաս­կա­նալ, որ մինչ այդ պա­հը չի լի­նի նաեւ Դոն­բաս ՙուկ­րաի­նա­կան ներ­խու­ժում՚։ Ի­րա­զեկ­ված աղ­բյուր­ներն ա­սում են, որ Գեր­մա­նիան եւ Ֆրան­սիան Ժնե­ւում ՙնոր­ման­դա­կան քա­ռյա­կի բա­նակ­ցու­թյուն­ներ են նա­խա­պատ­րաս­տում՚։ Խոս­քը Դոն­բա­սի հար­ցով ՙՄինս­կի հա­մա­ձայ­նու­թյուն­նե­րին՚ ըն­թացք տա­լու հնա­րա­վո­րու­թյան մա­սին է։ Առն­վազն հրա­պա­րա­կա­յին մա­կար­դա­կում գոր­ծըն­թա­ցին ա­ջակ­ցում է նաեւ ԱՄՆ-ն։
ՙՄինս­կի հա­մա­ձայ­նու­թյուն­նե­րը՚ են­թադ­րում են Ուկ­րաի­նա­յի օ­րեն­սդ­րու­թյան, ան­գամ՝ սահ­մա­նադ­րու­թյան փո­փո­խու­թյուն, ո­րը Դոն­բա­սի ան­ջատ­ված շր­ջան­նե­րին կե­րաշ­խա­վո­րի ՙհա­տուկ կար­գա­վի­ճակ՚։ Փոր­ձա­քարն այս­տեղ Ռու­սաս­տա­նի դիր­քո­րո­շումն է՝ Դոն­բա­սի ՙհան­րա­պե­տու­թյուն­նե­րը՚ պետք է ու­նե­նան Ուկ­րաի­նա­յի ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թյան սկզ­բուն­քա­յին հար­ցե­րում ՙվե­տո՚ կի­րա­ռե­լու ի­րա­վունք։ Պարզ ա­սած, այդ շր­ջան­նե­րը պետք է ու­նե­նան ՆԱ­ՏՕ-ին Ուկ­րաի­նա­յի ան­դա­մակ­ցու­թյունն ար­գե­լա­փա­կող ի­րա­վա­սու­թյուն։ Կիե­ւում, բնա­կա­նա­բար, դա չեն ըն­դու­նում։ Նա­խա­գահ Զե­լենս­կին նույ­նիսկ սպառ­նում է ընդ­հա­նուր հան­րաք­վե անց­կաց­նել։
Խն­դիրն, ի­հար­կե, ա­վե­լի խոր­քա­յին է։ Ռու­սաս­տա­նը սկզ­բուն­քա­յին հար­ցադ­րում է ա­նում. ե­թե ՆԱ­ՏՕ-ն պաշտ­պա­նա­կան կա­ռույց է, ա­պա ի՞նչ անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն կա մե­ծաց­նե­լու Ա­րե­ւե­լյան Եվ­րո­պա­յում ռազ­մա­կան ներ­կա­յու­թյու­նը։ Բրյու­սե­լից հա­կա­դար­ձում են, որ դա ՙպայ­մա­նա­վոր­ված է Ղրի­մի բռ­նակց­մամբ եւ Ուկ­րաի­նա­յի ա­րե­ւել­քում ան­ջա­տո­ղա­կա­նու­թյան հրահր­մամբ եւ հո­վա­նա­վո­րու­թյամբ՚։ Ռու­սաս­տա­նը պա­հան­ջում է չե­ղար­կել Կո­սո­վո­յի ան­կա­խու­թյան ճա­նա­չու­մը, ԱՄՆ-ն եւ ՆԱ­ՏՕ-ն չեն ըն­դու­նում Աբ­խա­զիա­յի եւ Հա­րա­վա­յին Օ­սե­թիա­յի Վրաս­տա­նից ան­ջա­տու­մը, Մեր­ձդ­նեստ­րի ՙան­կա­խու­թյու­նը՚։
Ստաց­վում է ՙփակ շր­ջան՚։ Միա­ցյալ Նա­հանգ­նե­րը, մա­նա­վանդ Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քում եւ Աֆ­ղանս­տա­նում ան­հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րից հե­տո, այ­լեւս գլո­բալ աշ­խար­հա­կարգ սահ­մա­նող չէ, բայց Ռու­սաս­տանն էլ գեր­տե­րու­թյուն չէ։ Ոչ էլ, ըստ էու­թյան, Չի­նաս­տա­նը կա­րող է ինք­նու­րույն ՙխա­ղի կա­նոն­ներ թե­լադ­րել՚։ Ի­րա­վի­ճա­կի ա­մե­նա­լուրջ մար­տահ­րա­վերն այն է, որ թե? ԱՄՆ-ից, թե? Ռու­սաս­տա­նից դաշ­նա­կից­ներ են ՙպոկ­վում՚, ա­ռա­ջա­նում են տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին ՙհե­ղի­նա­կու­թյուն­ներ՚։ Ա­րե­ւե­լյան Եվ­րո­պա­յում նման հա­վակ­նու­թյուն­ներ ու­նի Լե­հաս­տա­նը, մեր տա­րա­ծաշր­ջա­նում՝ Թուր­քիան եւ Ի­րա­նը, Հա­րավ-ա­րե­ւե­լյան Ա­սիա­յում՝ Պա­կիս­տա­նը։
Ա­րեւ­մուտք-Ռու­սաս­տան դի­մա­կա­յու­թյու­նը նրանց հա­մար հնա­րա­վո­րու­թյուն է՝ դի­վա­նա­գի­տո­րեն խու­սա­նա­վել կող­մե­րի մի­ջեւ` միա­ժա­մա­նակ ա­ռաջ մղե­լով ի­րենց սե­փա­կան-ազ­գա­յին շա­հե­րը։ Ե­թե այս փու­լում, օ­րի­նակ, հա­ջող­վեց կան­խել Ղա­զախս­տա­նի ռա­դի­կա­լա­ցու­մը, ա­պա դրա­նից միան­շա­նա­կո­րեն չի հե­տե­ւում, թե երկ­րորդ փորձ չի լի­նի կամ նույն գայ­թակ­ղու­թյու­նը չի ու­նե­նա, դի­ցուք, ար­դեն 30 մի­լիո­նից ա­վե­լի բնակ­չու­թյուն ու­նե­ցող Ուզ­բեկս­տա­նը։ Այս եւ այլ մար­տահ­րա­վեր­ներ, ան­շուշտ, գնա­հատ­վում են Մոսկ­վա­յում, Վա­շինգ­տո­նում, Բրյու­սե­լում եւ Պե­կի­նում։ Տրա­մա­բա­նա­կան է թվում, որ ՙռե­գիո­նալ սպառ­նա­լիք­նե­րի՚ դեմ Ա­րեւ­մուտ­քը, Ռու­սաս­տա­նը եւ Չի­նաս­տա­նը պետք է կար­գա­վո­րում­ներ փնտ­րեն։ Կրի­տի­կա­կան լար­վա­ծու­թյան փու­լը դրա հա­մար ա­մե­նաօպ­տի­մալ պահն է։