ԲՈՒԺ­ՔՈՒՅ­ՐԵ­ՐԻ ՄԻ­ՋԱԶ­ԳԱ­ՅԻՆ ՀԱ­ՄԱ­ԳՈՒ­ՄԱՐ ՍՏԵ­ՓԱ­ՆԱ­ԿԵՐ­ՏՈՒՄ

Հա­մա­հայ­կա­կան բժշ­կա­կա­կան 5-րդ հա­մա­գու­մա­րի շր­ջա­նակ­նե­րում

Ինչ­պես ար­դեն տե­ղե­կաց­րել ենք, հու­լի­սի 1-ից Ար­ցա­խում մեկ­նար­կել է Հա­մա­հայ­կա­կան բժշ­կա­կան 5-րդ հա­մա­գու­մա­րը և հու­լի­սի 3-ից շա­րու­նակ­վել Հա­յաս­տա­նում։ Հա­մա­գու­մա­րի շր­ջա­նակ­նե­րում կազ­մա­կերպ­վել էին նաև բուժ­քույ­րե­րի սիմ­պո­զիում­ներ։ Հու­լի­սի 1-ին բուժ­քույ­րե­րի սա­տե­լիտ սիմ­պո­զիում է կազ­մա­կերպ­վել Տա­վու­շում, հու­լի­սի 2-ին՝ Երևա­նում(ՀՀ մար­զե­րից մաս­նակ­ցում էին 486 բուժ­քույր) և վեր­ջին օ­րը՝ հու­լի­սի 10-ին, հա­մա­գու­մար Ստե­փա­նա­կեր­տում: Մաս­նակ­ցե­ցին ԱՀ, ՀՀ և ԱՄՆ բու­ժաշ­խա­տող­նե­րը։ Մի­ջո­ցառ­մա­նը ներ­կա էին ԱՀ ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան նա­խա­րար Ա­րա­յիկ Բաղ­րյա­նը, Հան­րա­պե­տա­կան բժշ­կա­կան կենտ­րո­նի(ՀԲԿ) տնօ­րեն Կա­րեն Բա­զյա­նը, ՀՀ և ԱՄՆ բուժ­քույ­րե­րի ա­սո­ցիա­ցիա­նե­րի պա­տաս­խա­նա­տու­ներ ու բարձ­րա­կարգ մաս­նա­գետ­ներ։

ՀՀ բուժ­քույ­րե­րի ա­սո­ցիա­ցիա­յի նա­խա­գահ Գե­ղա­նուշ Ստե­փա­նյա­նը ՀԲԿ-ի կոն­ֆե­րենց- դահ­լի­ճում կա­յա­ցած բուժ­քույ­րե­րի հա­մա­գու­մա­րի մաս­նա­կից­նե­րին ող­ջու­նե­լուց հե­տո կարևո­րեց բուժ­քույ­րե­րի գի­տե­լիք­նե­րի ո­րա­կա­վոր­ման բարձ­րաց­մանն ուղղ­ված նմա­նա­տիպ մի­ջո­ցա­ռում­նե­րը։ Հենց ՀՀ բուժ­քույ­րե­րի ա­սո­ցիա­ցիա­յի նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ 2010թ. Ար­ցա­խում ստեղծ­վեց ՙԲուժ­քույ­րե­րի միա­վո­րում՚-ը։ Տա­րին 2-3 ան­գամ հա­յաս­տա­նյան գոր­ծըն­կեր­նե­րը լի­նում են Ար­ցա­խում և պար­բե­րա­բար կազ­մա­կեր­պում տար­բեր թե­մա­նե­րի շուրջ սե­մի­նար­ներ։ ՙ2015թ. մենք հայ­տա­րա­րե­ցինք, որ ա­մեն տա­րի բուժ­քույ­րե­րի մաս­նա­գի­տա­կան ո­րա­կա­վոր­ման բարձ­րաց­մանն ուղղ­ված մշակ­ված ծրագ­րե­րով կայ­ցե­լենք Ար­ցախ։ Այս ան­գամ անդ­րա­դար­ձանք ներ­հի­վան­դա­նո­ցա­յին վա­րակ­նե­րի կան­խար­գել­ման խն­դիր­նե­րին, բու­ժաշ­խա­տո­ղի է­թի­կա­յի նոր­մե­րին, մաս­նա­գի­տա­կան ար­տա­հա­գուս­տին և դրանց հետ առ­նչ­վող այլ թե­մա­նե­րի։ Քա­նի որ բուժ­քույ­րերն ա­վե­լի շատ են շփ­վում հի­վան­դի հետ, քան բժիշ­կը, ուս­տի նրանք պետք է ու­նե­նան բարձ­րո­րակ ու հա­մա­պար­փակ գի­տե­լիք­ներ, լի­նեն բա­նի­մաց, ին­չի ուղ­ղու­թյամբ աշ­խա­տանք­ներ են տար­վում ժա­մա­նա­կա­կից բժշ­կու­թյան ո­լոր­տում՚,¬ ա­սաց Գ. Ստե­փա­նյա­նը։ Նա նաև նշեց, որ չի կա­րե­լի թե­րագ­նա­հա­տել բուժ­քույ­րե­րին և, ինչ­պես ար­տերկ­րում, այն­պես էլ մեր հայ­րե­նի­քում, պետք է փոխ­վի մտա­ծե­լա­կեր­պը ու ո­րո­շա­կի աշ­խա­տանք­ներ տար­վեն ի­րա­վա­կան դաշ­տում, որ­պես­զի բուժ­քույրն ու­նե­նա բարձ­րա­գույն կր­թու­թյուն, ինչ­պես ար­դեն ըն­դուն­ված է ա­ռա­ջա­տար եր­կր­նե­րում։ Բուժ­քույ­րը բժշ­կի կցոր­դը չէ և նա պետք է այն­չափ ո­րա­կա­վո­րում ստա­նա, որ կա­րո­ղա­նա ա­ռան­ձին գոր­ծա­ռույթ­ներ ի­րա­կա­նաց­նել։ ՀՀ բուժ­քույ­րե­րի ա­սո­ցիա­ցիա­յի նա­խա­գա­հի խոս­քով՝ հայտ­նի է, որ ար­տա­կարգ դեպ­քե­րում, մա­նա­վանդ Ար­ցա­խում տի­րող պա­տե­րազ­մա­կան ի­րա­վի­ճա­կում, բուժ­քույ­րե­րը պետք է պատ­րաստ­ված լի­նեն։ ՙԲայց մի մտա­ծեք, որ մենք ե­կել ենք այս­տեղ բուժ­քույ­րե­րին միայն գի­տե­լիք­ներ փո­խան­ցե­լու: Մենք ևս սո­վո­րե­լու բա­ներ ու­նենք տե­ղի բուժ­քույ­րե­րից, ո­րով­հետև նրան­ցից շա­տե­րը ե­ղել են ռազ­մի դաշ­տում և ա­վե­լի ա­րագ են կողմ­նո­րոշ­վում ար­տա­կարգ պայ­ման­նե­րում։ Մեր ա­սո­ցիա­ցիան բազ­միցս դի­մել է հա­մա­պա­տաս­խան մար­մին­նե­րի՝ ի­րա­վա­կան դաշ­տում բուժ­քույ­րե­րի մա­սով փո­փո­խու­թյուն­ներ մտց­նե­լու ա­ռու­մով, ո­րով­հետև դա ար­դեն ժա­մա­նա­կի պա­հանջ է։ Ու միայն հմուտ ու բա­նի­մաց բուժ­քույ­րը պա­հանջ­ված կլի­նի ա­ռա­ջա­տար կլի­նի­կա­նե­րում՚,¬ ա­սաց Գ. Ստե­փա­նյա­նը։ Երբ 2010թ. Ար­ցա­խում ո­րոշ­վեց ստեղ­ծել բուժ­քույ­րե­րի միա­վո­րում, փոքր-ինչ տա­րա­ձայ­նու­թյուն­ներ կա­յին, սա­կայն Գ. Ստե­փա­նյա­նը խոս­տա­ցավ, որ ա­մեն ջանք կգոր­ծադր­վի միա­վո­րու­մը չլու­ծա­րե­լու հա­մար։ Այդ ա­ռու­մով նա շնոր­հա­կա­լու­թյուն հայտ­նեց ա­մե­րի­կա­հայ բուժ­քույ­րե­րին, ով­քեր ի­րենց հեր­թին եր­կար ճա­նա­պարհ կտ­րե­լով` պար­բե­րա­բար օգ­նու­թյան ձեռք են մեկ­նում, ա­ջակ­ցում տար­բեր հար­ցե­րով։ Ծրագ­րի շր­ջա­նակ­նե­րում ԱՄՆ բուժ­քույ­րե­րը ա­սո­ցիա­ցիա­յին նվի­րել են ո­րոշ բուժ­պա­րա­գա­ներ, դրանց կի­րառ­ման նոր մե­թոդ­նե­րը փո­խան­ցել բուժ­քույ­րե­րին, որ­պես­զի վեր­ջին­ներս էլ այդ գի­տե­լիք­նե­րը փո­խան­ցեն մյուս­նե­րին։
ԱՀ ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան նա­խա­րար Ա. Բաղ­րյանն ան­նա­խա­դեպ հա­մա­րեց այս տար­վա Բժիշկ­նե­րի հա­մա­հայ­կա­կան 5-րդ հա­մա­գու­մա­րի մեկ­նարկն ու ա­վարտն Ար­ցա­խում կազ­մա­կեր­պե­լը։ Անդ­րա­դառ­նա­լով բժշ­կա­կան հա­մա­գու­մար­նե­րի անց­կաց­ման պատ­մու­թյա­նը` նա տե­ղե­կաց­րեց, որ դրանք սկ­սել են կազ­մա­կերպ­վել դեռևս 1974թ.-ից։ Կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րի ո­րոշ­մամբ Հա­մա­հայ­կա­կան բժշ­կա­կան 6-րդ հա­մա­գու­մա­րը կանց­կաց­վի Ար­ցա­խում՝ 2023թ.։ ԱՀ ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան նա­խա­րա­րը շնոր­հա­կա­լու­թյուն հայտ­նեց կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րին ու մաս­նա­կից­նե­րին՝ հույս հայտ­նե­լով, որ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյու­նը կկ­րի շա­րու­նա­կա­կան բնույթ, ին­չի ար­դյուն­քում բու­ժաշ­խա­տող­նե­րը կլի­նեն ա­վե­լի տե­ղե­կաց­ված ու ո­րա­կա­վոր­ված։

Ար­ցա­խի բուժ­քույ­րե­րի միա­վոր­ման նա­խա­գահ Լի­լիա Մով­սի­սյա­նը մեծ ա­ռա­քե­լու­թյուն հա­մա­րեց բուժ­քույ­րե­րի մի­ջազ­գա­յին սա­տե­լիտ սիմ­պո­զիում­նե­րի անց­կա­ցումն Ար­ցա­խում։ ՀՀ¬ում մեկ­նար­կած և Ար­ցա­խում ա­վարտ­վող այս հա­մա­գու­մա­րը թար­մու­թյուն հա­ղոր­դեց բու­ժաշ­խա­տող­նե­րին՝ մաս­նա­գի­տա­կան նոր մո­տե­ցում­նե­րի, գործ­նա­կան աշ­խա­տան­քում նո­րա­րա­րու­թյուն­նե­րի ա­ռու­մով, ո­րով­հետև բժշ­կու­թյան ո­լոր­տը պա­հան­ջում է մշ­տա­կան զար­գա­ցում, մաս­նա­գի­տա­կան մա­կար­դա­կի կա­տա­րե­լա­գոր­ծում։ Լ. Մով­սի­սյա­նը ներ­կա­յաց­րեց 2010թ. Ար­ցա­խում ձևա­վոր­ված ՙԲուժ­քույ­րե­րի միա­վո­րում՚ ՀԿ-ի աշ­խա­տանք­նե­րը և ե­րախ­տա­գի­տու­թյուն հայտ­նեց մի­ջազ­գա­յին այս հա­մա­ժո­ղո­վի կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րին, ո­րով­հետև նման սիմ­պո­զիում­նե­րը լի­նում են ար­դյու­նա­վետ և բեղմ­նա­վոր։ Ընդ­հա­նուր առ­մամբ՝ ՙՀա­յաս­տան¬Սփյուռք¬Ար­ցախ՝ ի փառս ա­ռող­ջու­թյան՚ կար­գա­խո­սով կազ­մա­կերպ­ված հա­մա­հայ­կա­կան 5-րդ հա­մա­գու­մա­րին ներ­կա­յա­ցել են ա­մե­րի­կա­հայ 10 բուժ­քույր, ո­րոն­ցից 4-ը զե­կույ­ցով հան­դես ե­կան Ար­ցա­խում։ Ա­մե­րի­կա­հայ բուժ­քույ­րե­րի ա­սո­ցիա­ցիա­յի նա­խա­գահ Քրիս­տի­նե Օ­հա­նյա­նը մեծ պա­տիվ հա­մա­րեց լի­նել Ար­ցա­խում։ Նրա պար­զա­բան­մամբ՝ ԱՄՆ¬ում և ար­տերկ­րում բուժ­քույ­րե­րի մաս­նա­գի­տա­կան հմ­տու­թյուն­ներն ա­նընդ­հատ կա­տա­րե­լա­գործ­վում են, ուս­տի ա­մե­րի­կա­հայ բու­ժաշ­խա­տող­նե­րի ջան­քե­րով փորձ է ար­վում տե­ղի գոր­ծըն­կեր­նե­րին նման հա­մա­գու­մար­նե­րի ու սե­մի­նար­նե­րի մի­ջո­ցով փո­խան­ցել նո­րա­նոր գի­տե­լիք­ներ, մե­թոդ­ներ։ Ք. Օ­հա­նյանն անդ­րա­դար­ձավ ի­րենց ա­սո­ցիա­ցիա­յի ստեղծ­ման պատ­մու­թյա­նը, որն սկ­սեց ձևա­վոր­վել 1989թ. երկ­րա­շար­ժից հե­տո, երբ մի խումբ ա­մե­րի­կա­հայ բուժ­քույ­րեր փոր­ձել են գալ Հա­յաս­տան և օգ­նել ի­րենց հայ­րե­նա­կից­նե­րին։ Ա­սո­ցիա­ցիան ստեղծ­վեց 1996թ. Երևա­նում, ո­րի նա­խա­գահն է նշա­նակ­վել Գ. Ստե­փա­նյա­նը։ Վեր­ջի­նիս ջան­քե­րով կա­տար­վել է բա­վա­կա­նա­չափ աշ­խա­տանք, ին­չի ար­դյուն­քում 10 տա­րի ա­ռաջ Ար­ցա­խում ևս ստեղծ­վեց ՙԲուժ­քույ­րե­րի միա­վո­րում՚ ՀԿ¬ն։ Նա շնոր­հա­կա­լու­թյուն հայտ­նեց Լ. Մով­սի­սյա­նին կազ­մա­կեր­պա­կան աշ­խա­տանք­նե­րի հա­մար, ինչ­պես նաև բո­լոր բուժ­քույ­րե­րին, ով­քեր ի­րենց հնա­րա­վո­րու­թյան սահ­ման­նե­րում փոր­ձում են օգ­նել և բուժ­քույ­րե­րին փո­խան­ցել ար­դի պա­հանջ­նե­րին հա­մա­պա­տաս­խան մաս­նա­գի­տա­կան հմ­տու­թյուն­ներ։
ԱՄՆ Կա­լի­ֆոռ­նիա­յի նա­հան­գի Լոնգ Բի­չի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նի բու­ժա­կան գոր­ծի դպ­րո­ցի տնօ­րեն, դա­սա­խոս, բու­ժա­կան գոր­ծի ա­մե­րի­կյան ա­կա­դե­միա­յի ան­դամ Լու­սի­նե Դա­դե­րյանն իր զե­կույ­ցում անդ­րա­դար­ձավ բու­ժա­կան գոր­ծի գործ­նա­կան վար­կա­նի­շին, դրա նշա­նա­կու­թյա­նը, հի­վանդ­նե­րի խնամ­քի նոր մո­տե­ցում­նե­րին, բուժք­րոջ անձ­նա­կան հատ­կու­թյուն­նե­րին՝ գրա­գի­տու­թյա­նը, մաս­նա­գի­տա­կան կա­տա­րե­լա­գործ­մա­նը, վար­վե­լա­կա­նոն­նե­րին։ Նա խո­սեց նաև բու­ժաշ­խա­տո­ղի աշ­խա­տան­քա­յին մի­ջա­վայ­րի, աշ­խա­տա­վայ­րե­րում ար­ված հե­տա­զո­տու­թյուն­նե­րի, բժիշկ­նե­րի և բուժ­քույ­րե­րի փոխ­հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի, մաս­նա­գի­տա­կան թե­րի կող­մե­րը վե­րաց­նե­լու թե­մա­նե­րի շուրջ։ Այ­նու­հետև տու­բեր­կու­լյո­զի, կրծ­քի քաղց­կե­ղի, ա­ռա­ջին օգ­նու­թյան, հի­վանդ­նե­րի հետ վար­վե­լու կա­նոն­նե­րի թե­մա­նե­րով հան­դես ե­կան ա­մե­րի­կա­հայ մաս­նա­գետ­ներ Զար­մի­նե Նա­քա­շյա­նը, Ժակ­լին Օվ­սե­փյա­նը, Ար­մի­նե Հայ­րա­պե­տյա­նը, ու­րիշ­ներ։