ԿԱՐԵՎՈՐԱԳՈՒՅՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐԻՑ Է ԵՂԵԼ ՄԱՐԴՈՒ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ԵՎ ԱԶԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ
Լաուրա ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ
ԱՀ արդարադատության նախարարի մամուլի ասուլիսը
Հունվարի 23-ին Արցախի Հանրապետության արդարադատության նախարար Արարատ Դանիելյանի հրավիրած մամուլի ասուլիսը նվիրված էր կառույցի 2019թ. աշխատանքային գործունեությանը։ Նախարարն ամփոփել է անցած տարին և միաժամանակ պատասխանել լրագրողների հարցերին։
Ընդհանուր առմամբ՝ 2019-ին նախարարության և նրա ստորաբաժանումների կողմից աշխատանքներ են տարվել համակարգի առջև դրված խնդիրների ու գործառույթների իրականացման ուղղությամբ: Շարունակական բնույթ են կրել հանրապետության օրենսդրության կատարելագործման, դատաիրավական համակարգի և իրավակիրառական պրակտիկայի բարեփոխման ուղղությամբ տարվող աշխատանքները:
Նախարարության առջև դրված կարևորագույն խնդիրներից են եղել մարդու իրավունքների և ազատությունների արդյունավետ պաշտպանությունը, բնակչությանը մատուցվող ծառայությունների որակի բարձրացումը և համակարգի ստորաբաժանումների գործունեության բարելավումը։ Միջոցներ են ձեռնարկվել համակարգի սոցիալ-տնտեսական զարգացման, գործունեության բարեփոխման և նյութատեխնիկական բազայի ընդլայնման ուղղությամբ: Գործուն և համակարգային բնույթ է կրել կառույցի ստորաբաժանումների գործունեության նկատմամբ տարվող հսկողությունը, դրա կազմակերպական և մեթոդական կառավարումը, պրակտիկ օգնության ցուցաբերումն ու ստուգումների իրականացումը, վերհանված թերությունների և բացթողումների քննարկումն ու դրանց վերացման համար համապատասխան միջոցների կիրառումը:
Իր զեկույցում նախարարն անդրադարձավ համակարգում ընդգրկված ստորաբաժանումներից յուրաքանչյուրի գործունեությանն՝ ըստ ոլորտների։
Ա. Դանիելյանի խոսքով՝ փաստաթղթաշրջանառության, քաղաքացիների դիմումների և բողոքների քննարկման ոլորտ է մուտքագրվել 8081 (7174) դիմում-գրություն, որից 4403-ը (3981)՝ պետական մարմինների և նախարարության տարածքային ստորաբաժանումների, 3592-ը՝ (3116) աշխատակազմի աշխատակիցների (կազմակերպական բնույթի), հասարակական կազմակերպությունների, անհատ ձեռնարկատերերի, իսկ 86-ը՝ (77) քաղաքացիների կողմից: Առօրյա բնույթ են կրել քաղաքացիների ընդունելությունները, նրանց իրավական օգնություն ցուցաբերելու աշխատանքները:
Անցած տարում պետական-իրավական փորձաքննության են ենթարկվել շուրջ 852 նորմատիվ իրավական ակտերի նախագծեր, որոնցից 77-ը` օրենքի և 775-ը` ենթաօրենսդրական նորմատիվ իրավական ակտերի:
Դրանց վերաբերյալ տրվել են գործող օրենսդրության պահանջներից բխող մի շարք առաջարկություններ, որոնք հիմնականում ընդունվել են:
Նախարարը նշել է, որ ԱՀ Նախագահին առընթեր սահմանադրական բարեփոխումների համակարգման խորհրդին են ներկայացվել մի շարք օրենքների նախագծեր, մի շարք դեպքերում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին նախագծերի փաթեթ: Ուսումնասիրվել են ԱՀ ԱԺ պատգամավորներ Լյուդմիլա Բարսեղյանի կողմից օրենսդրական նախաձեռնության կարգով ներկայացված` ՙԼՂՀ պատվավոր կոչումների մասին՚ ԼՂՀ օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին՚, Էդուարդ Աղաբեկյանի կողմից օրենսդրական նախաձեռնության կարգով ներկայացված` ՙԼՂՀ ընտրական օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին՚, Վարդգես Ուլուբաբյանի և Սերգեյ Հարությունյանի կողմից օրենսդրական նախաձեռնության կարգով ներկայացված` ՙԱվելացված արժեքի հարկի մասին՚ ԼՂՀ օրենքում փոփոխություն և լրացում կատարելու մասին՚ օրենքների նախագծերը, որոնց արդյունքում ներկայացվել են համապատասխան առաջարկություններ:
Կազմակերպվել և իրականացվել են ՙԱՀ վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ՚ ԱՀ օրենսգրքի նախագծի, ՙՀասարակական կազմակերպությունների մասին՚ ու իր հարակից օրենքների նախագծերի փաթեթի և ՙՀանրագրերի մասին՚ ու հարակից օրենքների նախագծերի փաթեթի շուրջ հանրային քննարկումներ, որոնց մասնակցել են շահագրգիռ պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների ներկայացուցիչներ: Օրենքով սահմանված կարգով հաշվառվել, համակարգվել և պահպանվել են 2019 թվականին ստացված ԱՀ իրավական ակտերի պաշտոնական օրինակները:
Քաղաքացիական կացության ակտերի գրանցման ու կազմակերպման ուղղությամբ կատարված աշխատանքների վերաբերյալ նախարարը նշեց, որ ընթացքավորվել է թվով 252 հարցում` քաղաքացիական կացության ակտային գրանցումների պատճեններ, վկայականների կրկնօրինակներ և ակտային գրանցումների առկայության կամ բացակայության մասին տեղեկանքներ ստանալու մասին: Գործակալության կողմից ՌԴ է ուղարկվել 1 ( 2018-ին՝ 5) հարցում: Տրվել է թվով 175 (206) ընտանեկան կարգավիճակի մասին տեղեկանք, որոնց դիմաց գանձվել է 148.000 (178.000) դրամ պետական տուրք: Նշված տեղեկանքներից 88-ը (126) տրվել են տղամարդկանց, իսկ 87-ը`(80) կանանց: ՔԿԱԳ տարածքային բաժինների կողմից ներկայացրած ծննդյան, ամուսնության ակտերի գրանցման վերականգնման, անվան, հայրանվան, ազգանվան փոխման և քաղաքացիական կացության ակտերի գրանցման ուղղման, փոփոխման և լրացման վերաբերյալ նյութերը մանրակրկիտ ուսումնասիրվել, ստուգման են ենթարկվել, որոնց արդյունքում հաստատվել են 134 (178) եզրակացություններ։ Նշված եզրակացություններից 19-ը (23) վերաբերում է ակտերի գրանցման վերականգնմանը, 36-ը` (66) անվան, հայրանվան, ազգանվան փոխմանը և 79-ը` (89) ակտային գրանցումների ուղղմանը, փոփոխմանը և լրացմանը:
Հաստատվել է նաև Լիոնում ՀՀ գլխավոր հյուպատոսությունից ստացված անվանափոխման 1 եզրակացություն: Գործակալության կենտրոնական մարմնի կողմից մերժվել է ՔԿԱԳ տարածքային բաժինների կողմից ներկայացրած ակտային գրանցումների մեջ ուղղումներ կատարելու վերաբերյալ ՔԿԱԳ Հադրութի տարածքային բաժնի կողմից ներկայացրած 1 եզրակացություն։ Ուսումնասիրվել և համապատասխան ՔԿԱԳ տարածքային բաժիններ են ուղարկվել օտարերկրյա քաղաքացիների ամուսնության գրանցման թույլտվության թվով 16 (14) նյութ, որից՝ ՔԿԱԳ Ստեփանակերտի տարածքային բաժին՝ 11 (5), Ասկերանի՝ 1 (2), Մարտակերտի՝ 1 (2), Մարտունու՝ 2 (3), Հադրութի՝ 1 (1), Շուշի՝ 0(1), Շահումյանի՝ 0 (0), Քաշաթաղի՝ 0(0)։ Ամուսնացողներից 9-ը հանդիսանում են ՌԴ, 1-ը` Ուկրաինայի, 1-ը` Հնդկաստանի, 2-ը? Թուրքմենստանի, 1-ը` Գերմանիայի, 2-ը` Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների և 16-ը? Արցախի Հանրապետության քաղաքացիներ: Գործակալության կողմից յուրաքանչյուր ամիս ստուգման է ենթարկվել քաղաքացիական կացության ակտային գրանցումների լրացման օրինականությունն ու հիմնավորվածությունը:
Քաղաքացիական կացության ակտային գրանցումների ընդհանուր քանակից 2131-ը (2336) վերաբերում է ծննդյան ակտային գրանցումներին։ 2019-ին կատարվել է 21 (26) երկվորյակ երեխաների ծննդյան ակտային գրանցում: Ընդհանուր առմամբ 2018-ի համեմատ՝ 2019-ին ծննդյան ակտային գրանցումների թիվը նվազել է 205-ով։ Կատարվել են 836 (899) ամուսնության և 207 ամուսնալուծության ակտային գրանցումներ։ Ամուսնալուծվողների միջին տարիքը 35 է: Ամուսնալուծության համար ավելի հաճախ դիմում են կանայք: Ամուսնալուծվող քաղաքացիներից 127 զույգ ունի անչափահաս երեխա:
Անցած տարում նախարարն ընդունել է 93 քաղաքացիների: Բացի դրանից, այցելել է Ասկերանի, Մարտակերտի, Մարտունու, Հադրութի, Շահումյանի, Շուշիի, Քաշաթաղի շրջանների և Ստեփանակերտի տարածքային ստորաբաժանումներ, հանդիպել է համապատասխան ստորաբաժանումների ղեկավարներին, ծանոթացել առկա խնդիրներին ու տվել անհրաժեշտ ցուցումներ: Նախագահին առընթեր սահմանադրական բարեփոխումների համակարգման խորհրդի, Կառավարության, ԱԺ պետական-իրավական հարցերի և պաշտպանության, անվտանգության, օրինապահպանության մշտական հանձնաժողովների նիստերում և ԱԺ քննարկմանն է ներկայացրել 84 օրենքների և կառավարության 17 որոշումների նախագծեր:
Մամուլի ասուլիսին Ա. Դանիելյանը ներկայացրել է նաև օրենքների այն նախագծերը, որոնք մշակվել և սահմանված կարգով ընթացքավորվել են: