ԼԻՆԵՆՔ ՄԻԱՍՆԱԿԱՆ, ՈՐ ՀԱՍՆԵՆՔ ՄԵՐ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ՃԱՆԱՉՄԱՆԸ
Լաուրա ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ
Լուսանկարները՝ Ռուսլան Սարգսյանի
Ամեն տարի Սեպտեմբերի 2-ին արցախահայությունը տոնում է իր ամենագլխավոր տոնը՝ ազգի արժանապատվության, ոտնահարված իրավունքների վերականգնման ու պատմական արդարության հաղթանակի տոնը։ Այն, որ օրեցօր բարձրանում է ազատության ու ժողովրդավարության ճանապարհով անշեղորեն ընթացող Արցախի միջազգային հեղինակությունը, այդ մասին երկու կարծիք լինել չի կարող։
Որպես ավանդույթ՝ Արցախի Հանրապետության հռչակման օրվան նվիրված տոնակատարությունները մշտապես մեկնարկում էին նախօրեին կրթական հաստատություններում անցկացվող՝ անկախությանը նվիրված հայրենասիրական դասերով։ Այս անգամ, սակայն, ավանդույթն այդ խախտվեց համավարակի՝ Քովիդ-19-ի պատճառով։ Տեղի չունեցան նաև Սեպտեմբերի 2-ի՝ համընդհանուր բնույթ կրող՝ ավանդական դարձած հիշատակի երթերը։ Ի տարբերություն նախորդ տարիների՝ քիչ էր նաև Արցախ ժամանած հյուրերի ու հայության ներկայացուցիչների թիվը։
Այդուհանդերձ, համավարակը խոչընդոտ չէր համապետական մակարդակով անցկացված մի շարք միջոցառումների համար, որոնց մասնակցելու նպատակով Արցախ էր ժամանել ՀՀ Ազգային ժողովի պատվիրակությունը՝ խորհրդարանի նախագահ Արարատ Միրզոյանի գլխավորությամբ։ Միջոցառումների շրջանակում ժամը 11.00-ին Ստեփանակերտի Հուշահամալիր այցելեցին ԱՀ և ՀՀ պաշտոնական պատվիրակությունները՝ Նախագահ Արայիկ Հարությունյանի և ԱԺ նախագահ Արարատ Միրզոյանի գլխավորությամբ։ ԱՀ պատվիրակության կազմում էին Հայ Առաքելական եկեղեցու Արցախի թեմի առաջնորդ Պարգև արքեպիսկոպոս Մարտիրոսյանը, Ազգային ժողովի փոխնախագահ Գագիկ Բաղունցը, պետական նախարար Գրիգորի Մարտիրոսյանը, ԱՀ և ՀՀ պետական այրեր, բարձրաստիճան զինվորականներ։
Հավերժական կրակի մոտ ԱՀ պաշտպանության բանակի պատվո պահակախումբն էր։ Պետական այրերն ու արարողության մասնակիցները ծաղիկներ և ծաղկեպսակներ դրեցին Հուշահամալիրի կենտրոնական կոթողի պատվանդանին՝ մեկ րոպե լռությամբ հարգելով նահատակների հիշատակը։ Ծաղիկներ խոնարհվեցին նաև Հուշահամալիրի տարածքում ամփոփված՝ Արցախյան ազատամարտում զոհված քաջորդիների շիրիմներին։
Բարձրաստիճան պատվիրակությունը հարգանքի տուրք մատուցեց ԱՀ Գերագույն խորհրդի առաջին նախագահ Արթուր Մկրտչյանի հիշատակին։
Քսանինը տարի է անցել պատմական այդ օրից։ Թե որքանով էր ճիշտ մեր ընտրած ճանապարհը, ինչ տվեց մեզ ԼՂՀ հռչակումը, ինչ ձեռքբերումներ ունեցանք անկախ պետականության հռչակման ճանապարհին՝ այս ամենի և տոնական օրվա խորհրդի մասին լրագրողների հետ իրենց մտորումները կիսեցին պետական այրերը։
Արարատ ՄԻՐԶՈՅԱՆ, ՀՀ ԱԺ նախագահ.
-Ուզում եմ շնորհավորել բոլորիս՝ այս փառապանծ տարեդարձի կապակցությամբ։ Անշուշտ, տարեցտարի ամրացվել են անկախ պետականության հիմքերը, և այսօր ուրախությամբ պիտի փաստենք, որ Արցախի ազատությունն ու անկախությունը բազմաթիվ սերունդների նվիրական երազանքն է եղել, որն էլ իրականություն է դարձել։ Եվ մենք պետք է ջանք չխնայենք, փայփայենք ձեռք բերվածը, կարողանանք էլ ավելի ամրապնդել և հասցնել իր տրամաբանական ավարտին։
Վահրամ ԲԱԼԱՅԱՆ, ԱՀ Ազգային ժողովի արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողովի նախագահ.
-Ես կարծում եմ, որ այս երկու գաղափարները` Հայաստանի հետ վերամիավորման և ԼՂՀ հռչակման, մեկը մյուսին չեն հակասում։ 1991թ. հունվարին, ապրիլին, անգամ օգոստոսի կեսերին դժվար էր հավատալ, որ շուտով՝ սեպտեմբերի 2-ին, Արցախը հռչակելու է իր անկախ պետականությունը։ Ծանր, անհուսալի թվացող, հակասական էր 1991 թվականը հայ ժողովրդի համար։ Մեր աչքի առաջ փլուզվում էր մեծ կայսրությունը՝ մոլորակի մեկ վեցերորդ մասն զբաղեցնող Խորհրդային Միությունը։ Ուստի, սկզբնական շրջանում նպատակահարմար էր, որպեսզի ստեղծվեին առանձին պետական միավորներ, ինչն էլ արեցին շատ ժողովուրդներ։ Սա մի կողմից դրական էր այն առումով, որ անցումը ցավագին չի ընդունվի համաշխարհային հանրության կողմից։ Բացի այդ, հետագայում Հայաստանի համար խնդիրներ չստեղծելու առումով ևս նպատակահարմար էր մեր կայացրած որոշումը։ Դա ապացուցեցին հետագա քաղաքական և ռազմական զարգացումները, այսինքն՝ մենք լուծեցինք ոչ միայն ԼՂԻՄ-ի հետ կապված հիմնախնդիրը, այլև ազատագրեցինք մեր պատմական հայրենիքի մի մասը՝ հնարավորություն ստեղծելով վերականգնել պատմական արդարությունը։
Ջալալ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ, ԱՀ պաշտպանության նախարար, ՊԲ հրամանատար, գեներալ-մայոր.
-Նախ ուզում եմ շնորհավորել բոլորիս՝ Արցախի Հանրապետության հռչակման օրվա առթիվ։ Սա համայն հայության տոնն է, քանզի այն ազատությունն ու անկախությունը, որ ունենք այսօր, ձեռք է բերվել աշխարհասփյուռ հայության ջանքերով։ Չափազանց թանկ ենք վճարել այս ամենի համար, բայց մեր ըմբռնումներով այսօր կարողանում ենք սթափ գնահատել կորուստների գինը։ Ներկայումս կարող ենք վստահաբար ասել, որ անկախության քսանինը տարիների մեր ամենամեծ նվաճումը Պաշտպանության բանակի ստեղծումն է։ Հզոր և մարտունակ բանակ, որը մեր անկախության և անվտանգության հիմնական երաշխավորն է։ Բանակն այն կառույցն է, որն անընդհատ կատարելագործվելու և զարգանալու տեղ ունի, ուստի արվում է ամեն ինչ թե՜ վերազինման և թե՜ մարտունակության բարձրացման ուղղություններով։ Նաև վստահեցնում եմ, որ ամեն անգամ տոնելով այս օրը՝ մենք մեկ անգամ ևս հավաստում ենք, որ ստեղծել ենք իր կենսագրությունը հաղթանակով սկսած և նոր հաղթանակների պատրաստ ուժեղ բանակ։
Պարգև արքեպիսկոպոս ՄԱՐՏԻՐՈՍՅԱՆ, Արցախի թեմի հոգևոր առաջնորդ.
-Շնորհավորում եմ ոչ միայն արցախցիներին, այլև ամբողջ հայությանը։ Կարծում եմ՝ յուրաքանչյուր ազգի համար մեծագույն ձեռքբերումն անկախ պետականություն ունենալն է, որը պետք է աչքի լույսի պես պահել։ Այսօր մենք պարտավոր ենք ամեն ինչ անել, որ մեր պետությունը լինի հզոր, զարգացող և անվտանգ. սա է երաշխիքը մեր ժողովրդի անվտանգության ապահովման։ Ուստի մենք պարտավոր ենք միշտ լինել միասնական, որը մեզ ուժ կտա և կօգնի հասնել մեր իրավունքների ճանաչմանը:
Հարատև խաղաղություն եմ մաղթում մեր լեռնաշխարհին։ Կառուցենք սեփական հողի վրա, օր օրի շենացնենք մեր օջախներն ու բնակավայրերը։
Հավելենք, որ Հանրապետության հռչակման օրվան նվիրված նմանատիպ միջոցառումներ տեղի են ունեցել նաև Արցախի շրջաններում ու շրջկենտրոններում։