ՀԵՏՊԱՏԵՐԱԶՄՅԱՆ ԲՆԱԿԱՐԱՆԱՇԻՆՈՒԹՅՈՒՆ
Նունե ՀԱՅՐԱՊԵՏՅԱՆ
Լուսանկարները՝ Ռուսլան Սարգսյանի
Այսօր գրեթե բոլոր ծրագրերի հասցեատերերը տեղահանվածներն են
Պատերազմից հետո ստեղծված իրավիճակն արմատական փոփոխությունների խնդիր առաջադրեց բոլոր ոլորտների՝ այդ թվում և ամենից առաջ քաղաքաշինության համար։ Անտուն ու անօթևան մնացած հազարավոր տեղահանվածների բնակարանային խնդիրը դարձավ գերակա։ Արամ Սարգսյանը օրերս մեզ հետ ունեցած զրույցում ընդգծել է, որ գերատեսչությունն անմիջապես արձագանքել է ներկայի մարտահրավերներին ու, ըստ հանրապետության նախագահի հանձնարարականների, վերանայել ու վերադասավորել նախկինում տարբեր ուղղություններով մշակված ծրագրերն ու անելիքները։
Այսօր նախարարությունում կենտրոնացած են բռնագաղթի ենթարկվածներին բնակարանով ապահովելու մի քանի ծրագրերի շուրջ։ Ներկայում և մոտ ապագայում ամենաակտիվ աշխատանքներն ընթանում են տիրազուրկ և հին բնակելի տների ծրագրի ուղղությամբ։ Ըստ նախարար Ա. Սարգսյանի՝ շրջվարչակազմերի միջոցով ճշգրտվել է հանրապետության տիրազուրկ տների ցանկը, ընթացքի մեջ է համապատասխան իրավական ակտերում փոփոխությունների կատարումը, տանտերերի հետ պայմանագրերի կնքումն ու անհրաժեշտ այլ իրավահարաբերությունների կարգավորումները։ Հանրապետության տարածքում նման մոտ 1000 տուն է հաշվառվել։ ՙՊահի դրությամբ հանրապետության տարբեր բնակավայրերում գտնվող 200 տան վերակառուցման-վերանորոգման աշխատանքներ են ընթանում։ Մեզ համար պարտադիր պայման է տներում սանհանգույցի և խոհանոցի կառուցումը։ Անօթևան մնացած ավելի քան հարյուր ընտանիք արդեն տեղավորվել է նման բնակարաններում,-մանրամասնել է նախարարը։ -Հիմնականում օգտագործվում են այն տները, որոնց վերականգնումը կարճ ժամկետ է պահանջում։ Երկարաժամկետ ծրագրում կանդրադառնանք այն տներին, որոնք վթարային են և հիմքից կառուցում են պահանջում։ Տեղահանվածների համար է նախատեսված նաև մայրաքաղաքի Թումանյան փողոցում կառուցվող 108-բնակարանանոց շենքը, որը շահագործման կհանձնվի ամենաուշը այս տարվա սեպտեմբերին։ Շենքում կբնակեցվեն Հադրութ և Շուշի քաղաքներից տեղահանված ու զոհված ազատամարտիկների ընտանիքները։
Ա. Սարգսյանի խոսքով` բնակարանաշինական ծրագրերում ընդգրկված է շուրջ 130 կազմակերպություն։ Լայնածավալ շինաշխատանքներին մասնակցում են հիմնականում տեղի շինարարական կազմակերպությունները։ Մեկ տասնյակի չափ շինարարական աշխատանքներ իրականացնող բրիգադներ էլ ժամանել են ՀՀ-ից։
Քաղաքաշինության նախարարը ցավով է նշում, որ գյուղական բնակավայրերում ընթացող շինարարական ակտիվ գործընթացին համայնքների բնակչությունը գրեթե չի մասնակցում, չնայած նախօրոք նախարարության ներկայացուցիչները հորդորել են բոլոր գյուղերում ստեղծել շինարարական բրիգադներ, ընդգրկվել աշխատանքներում և լուծել ժամանակավոր զբաղվածության հարցը։ Ընթացքում են նաև Մարտունու շրջանի Վարանդա գյուղում 100 բնակելի տնով թաղամասի կառուցման նախագծային աշխատանքները:
Առանձնահատուկ ուշադրություն է դարձվում թեթև կոնստրուկցիաներով առանձնատների կառուցմանը: Ֆիննական կացարանների կատարելագործված տարբերակով առանձնատները կունենան 80 քառակուսի մետր բնակտարածք՝ 2 ննջասենյակով, հյուրասենյակով, խոհանոցով ու ներքին սանհանգույցով: Բացի այդ, նախատեսված է 1000 քառակուսի մետրի չափով տնամերձ տարածք: Քաղաքաշինության նախարարությունն այս փուլում փայտյա շինանյութով կառուցվող տները պատվիրել է տարբեր մոդելներով: Ըստ այդմ՝ որոշվելու է, թե դրանցից որն է համապատասխանում Արցախի բնակլիմայական պայմաններին ու տեղի պահանջներին:
Ասկերանի շրջանի Հովսեփավան գյուղում է փորձնական ծրագրով կառուցվում 5 առանձատուն, Աստղաշեն համայնքում 160 տան կառուցման նախագծի իրագործման համար ևս համապատասխան աշխատանքներ են սկսվել: Այստեղ տեղավորվելու են շրջանի Սղնախ, Մոշխմհատ, Ակնաղբյուր և այլ գյուղերից բռնագաղթածները: Ասկերան քաղաքում նախատեսված են 246 բնակարանով բազմաբնակարան շենքերի կառուցման աշխատանքներ, նմանատիպ շենքեր են նախատեսված Մարտունիում ևս` 130 բնակարանով: Տեղահանված արցախցիներին օթևան կտան նաև Շահումյանի շրջանի Ակնաբերդ գյուղում, որտեղ կկառուցվի մոտ 100 առանձնատուն: Նախարարությունում այս պահին սպասում են արագ կառուցվող տների հատակագծերին, որից հետո սկսվելու են տեղակապումն ու շինարարությունը: ՙՙՀայաստան՚ համահայկական հիմնադրամի հետ պայմանավորվածության համաձայն` առաջիկա մեկ տասնօրյակի ընթացքում կայանալու են 1000 բնակելի տան կառուցման համար նախատեսված մրցույթները: Այդ ծրագրում ընդգրկված է նաև Ստեփանակերտ քաղաքը: Մայրաքաղաքում նախատեսված է Տիգրան Մեծ փողոցում նոր թաղամաս կառուցել` 204-բնակարանոց շենքերով, ինչպես նաև շարունակվում է 9 բնակարանի շինարարությունը Կամոյի փողոցում` ՙԱրցախ՚ թաղամասի շրջակայքում: Իսկ 6-րդ մանկապարտեզի վերափոխման արդյունքում շուտով շահագործման կհանձնվի ևս 30 նոր բնակարան: Համահայկականի ծրագրով նախատեսված է Կնունյանցների փողոցում ևս նորակառույցի շինարարություն: Ասկերանի Իվանյան համայնքում ևս նախատեսված է կառուցել 3 հարկանի շենքեր` 160 բնակարանով, որոնք նախատեսված են Հադրութի շրջանի Մեծ Թաղերի բնակչության համար՚,- մանրամասնել է գերատեսչության ղեկավարը: Չնայած տեղահանված և Արցախ վերադարձած տեղահանվածների մեծ մասը տեղակայվել է Ստեփանակերտում, մայրաքաղաքում չկա տիրազուրկ ու հին ֆոնդ գոյություն չունի: ՙԸնթացող բնակարանաշինական ծրագրերի արդյունքում տեղահանվածների համար կունենանք ավելի քան 3000 բնակարան, դա իհարկե, լուրջ թիվ է, սակայն մենք այսօր ավելի քան 8000 բնակարանի պահանջ ունենք՚,-տեղեկացրել է նախարարը:
Արամ Սարգսյանը վստահեցրեց, որ նախարարությունում ամեն ինչ արվում է արագ և սեղմ ժամկետներում գործընթացն ավարտին հասցնելու, ծրագրերին նոր թափ հաղորդելու համար, քանի որ այդ աշխատանքների տեմպից է կախված տեղահանված և անօթևան ընտանիքների համար ամենահրատապ` սեփական տանիք ունենալու խնդիրը: