ՆՅՈՒԹԱԿԱՆ ՎՆԱՍՆԵՐԻ ՀԱՐՑԵՐԻ ԿՈՄԻՏԵՈՒՄ ԴԻՄՈՒՄՆԵՐԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿՎՈՒՄ Է

Արցախյան 44-օրյա պատերազմի հետևանքով նյութական վնաս կրած ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց պետական աջակցության ծրագրի իրականացման ներկաընթաց խնդիրների և այլ մանրամասների շուրջ զրուցել ենք Արցախի Նյութական  վնասների հարցերի կոմիտեի նախագահ Վահրամ Ղահրամանյանն հետ

-Ինչքա՞ն ժամանակ է, որ գործում է Նյութական վնասների հարցերի կոմիտեն: Շարունակվու՞մ է դիմումների գործընթացը և որքա՞ն դիմում է ընդունվել այս ընթացքում:

-Նյութական վնասների հարցերի կոմիտեն նախագահի հրամանագրով ստեղծվել է ընթացիկ տարվա  փետրվարին, իսկ լիարժեք գործունեություն ծավալում է ապրիլ-մայիս ամիսներից: Դիմումների ընդունման,  նյութական վնասների որոշման ու աջակցության տրամադրման գործառույթները մինչ այդ իրականացվում էին Կադաստրի և պետական գույքի կառավարման կոմիտեի և զուգահեռ ստեղծված միջգերատեսչական պետական հանձնաժողովի կողմից: Դիմումների հավաքագրումը սկսվել է 2021 թվականի հունիսից՝ մինչև Կոմիտեի ստեղծվելը: Այն բավականին ինտենսիվ կերպով իրականացվել է նաև Կոմիտեի օրոք և կտևի մինչև 2023 թվականի հունվարի 1-ը: Կոմիտեի ստեղծումից հետո նորից բնականոն հունով  սկսեցինք ընդունել քաղաքացիների դիմումները ու Նյութական  վնասների հարցերի կոմիտեին անցան դիմումների ընդունման, հաշվառման, անհատական գործերի, շտեմարանի ստեղծման, վնասների գնահատման, նյութական վնասների աջակցության չափի որոշման, տրամադրման գործառույթները: Քննարկումներն ու որոշումներն ընդունվում են կոլեգիալ ձևաչափով՝ կոմիտեի նախագահի կողմից ստեղծված հանձնաժողովի կողմից:

Դիմումների ընդունման գործընթացը շարունակվում է: Նոյեմբեր ամսվա դրությամբ  առկա է մոտ 9668 դիմում, որից 2545-ն արդեն բավարարվել է: Մինչև Կոմիտեի ստեղծումը  քննարկվել և բավարարվել էր 1364 դիմումների հիման վրա ստեղծված անհատական գործ: Մենք կիրառեցինք  այլ սկզբունք. համասեփականատերերին սկսեցինք հաշվառել որպես առանձին շահառուներ, ըստ այդմ էլ տրամադրում ենք աջակցությունը: Ներկայում ունենք բավարարված 2545 գործ՝ 2748 շահառուի  վերաբերյալ:

Այս տարվա նոյեմբերի սկզբից  արդեն գործում է թվայնացված համակարգ, որը  հնարավորություն է տալիս  հստակեցնել և ճշգրտել դիմումատուների թիվն ու հերթականությունը: Ունենք դիմումների գրանցման  4 մատյաններ, որոնք լրացվել են հավասարապես և նույն ժամանակահատվածում՝ քաղաքացիներ մեծ հոսքի պայմաններում: Գրանցամատյաններից 3-ը գործում է Արցախի Հանրապետությունում, մեկը՝ Երևանում: Տարբեր շրջաններից տեղահանված քաղաքացիների  դիմումների ընդունման և գրանցման նպատակով ՀՀ-ում, Արցախի կառավարության օպերատիվ շտաբում, ունենք համապատասխան աշխատակից: Թվայնացման ծրագիրը հնարավորություն կտա, ըստ դիմումների ներկայացման ժամանակագրության, 4 մատյանը վերածել մեկ ընդհանուրի և հստակ ունենալ հերթական համարները:

-Ի՞նչ միջոցառում է իրականացվում աջակցության ծրագրով:

-Արցախի Կառավարության համապատասխան  որոշմամբ հաստատված միջոցառման շրջանակներում պատերազմի հետևանքով նյութական վնաս կրած անձանց աջակցությունն իրականացվում է 6 ուղղությամբ՝  արտադրական հասարակական շենք-շինություններ, թեթև մարդատար ավտոմեքենաներ՝ մինչև 9-տեղանոց՝ ներառյալ վարորդի նստելատեղը, 9 և ավելի տեղ ունեցող մարդատար, բեռնատար ավտոմեքենաներ, գյուղատնտեսական, հատուկ և շինարարական տեխնիկա, կորսված նյութական ակտիվներ, մսատու, կաթնատու կենդանիներ, մեղվաընտանիքներ, պտղատու այգիներ և խաղողայգիներ:

-Որքա՞ն շահառուի է տրամադրվել համապատասխան գումար:

Մինչև կոմիտեի ստեղծումը  շահառու ճանաչված 1364 անձանցից 7-ի աջակցության տրամադրումը դեռ չի իրականացվել: 2021 թվականին կայացված որոշումներով՝ այդ  շահառուներին դեռ 33 միլիոն դրամի չափով գումար պետք է տրամադրվի: Կոմիտեի գործունեության ընթացքում կայացված որոշումներով, բացառության կարգով, աջակցությունը տրամադրվել է ընդամենը 5 շահառուի.  մեկի կյանքին սպառնացող վտանգ կար՝ առողջության լրջագույն խնդիր ուներ, երեքը զոհվածի ընտանիքի անդամներ են, իսկ մեկն  առաջին կարգի զինհաշմանդամ: Նրանք բոլորն էլ ծայրահեղ ծանր վիճակում էին գտնվում: Կոմիտեն գործունեության ընթացքում առաջնորդվում է հստակ սահմանված օրենսդրական կարգավորումներով ու սկզբունքներով, ըստ որոնց՝ առաջնահերթություն է տրվում զոհվածների ընտանիքների անդամներին, առաջին-երկրորդ կարգի զինվորական հաշմանդամություն ունեցող անձանց, տեղահանված քաղաքացիներին, 3-րդ կարգի զինհաշմանդամներին, բազմազավակ ընտանիքներին:

-Աջակցության տրամադրման գործընթացի հետ կապված տարաբնույթ դժգոհություններն, ըստ երևույթին, կապված են ձգձգման  հետ, որը տարբեր մեկնաբանությունների տեղիք է տալիս երբեմն: Պատճառը ֆինանսական միջոցների սղությո՞ւնն է, թե՞ շատ են մեծ  ծավալները:

-Առկա Աջակցության ծրագրի շահառուների հայտերի բավարարման համար  անհամեմատ մեծ  ֆինանսական միջոցներ են պահանջվում:   Այսուհետև ծրագրերը մշակելիս պետք է հստակ հաշվարկներ իրականացվեն, թեկուզ մոտավոր պատկերացում ունենալու համար, թե ինչ ունենք, ինչ ժամկետներում կարող ենք ծրագրեր իրականացնել: Քաղաքացիներին տրամադրվելիք աջակցության առումով մեր կողմից կառավարությանը ներկայացրած առաջարկություններն ընդունվել են: Շուրջ 5 միլիարդ դրամի չափով հայտ ենք ներկայացրել: Մշակվել է համապատասխան իրավական ակտ, որի համաձայն՝ շահառուներին տրամադրվող միանվագ 5 միլիոն դրամը  կհատկացվի 2 փուլով, որպեսզի հնարավորինս կարճ ժամկետում առավելագույն թվով  քաղաքացիներ կարողանան օգտվել աջակցության ծրագրից:

Լուսինե ՇԱԴՅԱՆ