ՀԵ­ՌՈՒՍ­ՏԱ­ՏԵ­ՍՈՒ­ԹՅՈՒ­ՆԸ ԿԵՆ­ԴԱ­ՆԻ ՕՐ­ԳԱ­ՆԻԶՄ Է...

Արցախի հանրային հեռուստատեսությունն արցախյան Շարժման, պայքարի տարեկիցն ու ուղեկիցն է... Այն առաջին անգամ եթեր է հեռարձակվել 1988թ. հունիսի 1-ին։ Գրեթե երեքուկես տասնամյակ նա եղել է արցախցիների սրտակից ընկերն ու մտերիմ զրուցակիցը, յուրաքանչյուրի օջախի սպասված հյուրն ու տեղեկատվության գլխավոր աղբյուրներից մեկը, նրանց հոգսերի, մտահոգությունների լծակիցը, ցավերի բալասանը՝ անաչառ խոսքով ու վերաբերմունքով։
Այսօր արդեն կարող ենք փաստել, որ Արցախի հեռուստատեսությունը կայացել է և օր-օրի ընդլայնում է իր լսարանը։ Հաղորդումները հեռարձակվում են օրվա ընթացքում 8 ժամ տևողությամբ։ Շուրջ 100 անդամ ունեցող կոլեկտիվի ջանքերի շնորհիվ եթեր են հեռարձակվում գրեթե 2 տասնյակի հասնող տարաբնույթ հաղորդաշարեր։
Բացելով «Արցախի Հանրային Հեռուստատեսություն» խորագիրը կրող էջը՝ նպատակ ունենք պարբերաբար անդրադառնալ ստեղծագործական ու տեխնիկական կազմի աշխատանքներին, նրանց հաջողություններին ու ձեռքբերումներին, հեռուստահաղորդումների գլխավոր հերոսների առանձնահատուկ կողմերին... Սիրով կհետևենք երիտասարդ ստեղծագործողների ընթացքին, ինչպես նաև կանդրադառնանք հեռուստատեսության խնդիրներին ու ձեռքբերումներին։
«Ազատ Արցախ»-ի հյուրասրահում առաջինը հյուրընկալել ենք ԱՀ «Հանրային հեռուստառադիոընկերություն» ՓԲԸ գործադիր տնօրենի խորհրդական, գրող, լրագրող, հրապարակախոս Համլետ Մարտիրոսյանին։

- Դուք գրե­թե ե­րեք տաս­նա­մյակ է աշ­խա­տում եք Ար­ցա­խի հե­ռուս­տա­տե­սու­թյու­նում... Ի՞նչ տվե­ցին Ձեզ այդ տա­րի­նե­րը։
- Ա­յո, ար­դեն 28 տա­րի աշ­խա­տում եմ հե­ռուս­տա­տե­սու­թյու­նում... Այդ տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում բազ­մա­թիվ հե­ղի­նա­կա­յին հա­ղոր­դում­ներ եմ ու­նե­ցել, հիմ­նա­կա­նում դրանք վե­րա­բե­րել են մշա­կույ­թին, ար­վես­տին... «Ա­սուպ», «Գր­վածք», «Գիր», «Կի­րակ­նօ­րյա կի­նո­դահ­լիճ», «Պա­րա­դիզ», «Գի­սաստղ», «Իմ ար­վես­տա­նո­ցը» հա­ղոր­դա­շա­րեր, ո­րոնք միայն ու միայն նվիր­ված էին մշա­կույ­թին։ Իմ կա­րե­ցա­ծի չա­փով ցան­կա­ցել եմ հե­ռուս­տա­դի­տո­ղին շատ ա­վե­լի մո­տեց­նել ար­վես­տին, գրա­կա­նու­թյա­նը... ըստ իս, մարդ­կա­յին կյանքն ի­մաս­տա­զուրկ է ա­ռանց ար­վես­տի, և Աստ­ված ստեղ­ծել է ար­վես­տը, որ մեր կյան­քին բո­վան­դա­կու­թյուն հա­ղոր­դի, իսկ ար­վեստն ստանձ­նել է ինք­նա­մաքր­ման մի­ջո­ցով Աստ­ծուն մեր­ձեց­նե­լու ա­ռա­քե­լու­թյու­նը։
- Ձեր նոր պաշ­տո­նը են­թադ­րում է ար­հես­տա­վարժ լրագ­րո­ղի հա­յացք կող­քից...
- Մի քիչ վե­րամ­բարձ է հն­չում... ա­մեն դեպ­քում ե­րի­տա­սարդ­նե­րին ուղ­ղոր­դել է պետք, իսկ երկ­րորդ աչ­քի առ­կա­յու­թյու­նը, կար­ծում եմ, ե­թե ոչ պար­տա­դիր, ա­պա գո­նե ցան­կա­լի է։
- Ես մշ­տա­պես հետևում եմ Ար­ցա­խի հե­ռուս­տա­տե­սու­թյա­նը, և այն կար­ծի­քին եմ, որ այ­սօր մշա­կու­թա­յին հա­ղոր­դում­նե­րի պա­կաս կա հե­ռուս­տաե­թե­րում։
- Ի­հար­կե, լրաց­նել է պետք, խն­դիրն այն է, որ մշա­կու­թա­յին լրագ­րու­թյամբ զբաղ­վե­լու հա­մար լրագ­րո­ղը պի­տի ոչ միայն ի­րա­զեկ­ված լի­նի, այլև ու­նե­նա հա­մա­պա­տաս­խան գի­տե­լիք­նե­րի պա­շար։ Բարձր ար­վես­տը մի­ջա­կու­թյու­նից զա­նա­զա­նե­լու հա­մար հա­մա­պա­տաս­խան փորձ ու գի­տե­լիք­ներ են անհ­րա­ժեշտ, ին­չը մեր ե­րի­տա­սարդ լրագ­րող­նե­րը դեռևս չու­նեն։ Միան­շա­նակ, բա­ցը կա, այդ մա­սին բարձ­րա­ձայն­վում է, սա­կայն ար­դյունք դեռևս չու­նենք։ Հույս ու­նե­նանք, որ ա­ռա­ջի­կա­յում այդ բա­ցը կլ­րաց­վի։
- Որ­պես մե­դիա աշ­խար­հին լավ ծա­նոթ մե­կը և որ­պես փոր­ձա­ռու ու նա­խան­ձախն­դիր լրագ­րող, ինչ­պե՞ս կգ­նա­հա­տեք Ար­ցա­խի հե­ռուս­տա­տե­սու­թյան ներ­կա­յիս աշ­խա­տան­քը։
- Ձգ­տում­ներն ու մի­տում­նե­րը դրա­կան են, նույ­նիսկ ե­րի­տա­սարդ կադ­րե­րը, որոնք մեկ ամս­վա կամ մեկ տար­վա փոր­ձա­ռու­թյուն ու­նեն, մի տե­սակ թարմ ա­վյուն են նե­րար­կել ի­րենց մտա­ծո­ղու­թյամբ... Խն­դիրն այն չէ, թե որ­քա­նով են ճիշտ մտա­ծում, կարևոր է, որ նրան­ցը տրա­դի­ցիոն /ա­վան­դա­կան/ մտա­ծո­ղու­թյուն չէ։ Նրանց ձգ­տում­նե­րը գնա­հա­տե­լի են, բայց...
Տա­րի­նե­րի փոր­ձից կա­րե­լի է հետևու­թյուն ա­նել, որ այս կամ այն լրագ­րո­ղի մոտ ա­ռա­ջըն­թաց կա, բայց ես այն կար­ծի­քին եմ, որ ժա­մա­նա­կի ըն­թաց­քում ա­մեն ինչ լավ է լի­նե­լու, նրանց շար­քե­րում շնոր­հա­լի լրագ­րող­ներ կան, և դա հու­սադ­րում է։
Ար­ցա­խի հե­ռուս­տա­տե­սու­թյու­նը որ­դեգ­րած ճա­նա­պար­հից քայլ ան­գամ չի շեղ­վում, այն ու­նի իր ու­ղե­գի­ծը, իր ո­ճը, օ­բյեկ­տի­վու­թյու­նը, մեկ­նա­բա­նու­թյուն­նե­րի իր դի­տան­կյու­նը, սր­տա­ցա­վու­թյու­նը հե­ռուս­տա­դի­տո­ղի, հա­սա­րա­կու­թյան և պե­տու­թյան հան­դեպ։
- Ինչ­պի­սի՞ն կու­զե­նա­յիք տես­նել վաղ­վա օր­վա, ա­պա­գա­յի հե­ռուս­տա­տե­սու­թյու­նը...
- Ցա­վով պի­տի նշեմ, որ այ­սօր ար­դեն հե­ռուս­տա­տե­սու­թյունն սկ­սել է իր դիր­քե­րը զի­ջել, հա­մա­ցան­ցը օր-օ­րի իշ­խող, տի­րա­կան է դառ­նում, յու­րա­քան­չյուրն այ­սօր, ցան­կու­թյան դեպ­քում, ցան­կա­ցած պա­հի կա­րող է ու­ղիղ ե­թեր մտ­նել։ Այդ հա­մա­կարգն էլ է է­ժա­նա­ցել։ Ա­յո, մտա­հո­գու­թյուն ու­նեմ հե­ռուս­տա­տե­սու­թյան ա­պա­գա­յի հետ կապ­ված, չեմ կար­ծում, որ հե­ռուս­տա­տե­սու­թյու­նը կդա­դա­րեց­նի իր գոր­ծու­նեու­թյու­նը, բայց հե­ռուս­տա­տե­սու­թյու­նը պի­տի աշ­խա­տի ձեռ­քե­րը քշ­տած, որ­պես­զի կա­րո­ղա­նա լսա­րան պա­հել։ Դրա հա­մար անհ­րա­ժեշտ է հե­տաքր­քիր, աշ­խույժ, օ­րա­կար­գա­յին թե­մա­նե­րով հա­ղոր­դում­ներ պատ­րաս­տել, բայց ոչ եր­բեք փոր­ձել հե­ռուս­տա­դի­տո­ղին գրա­վել է­ժա­նա­գին սե­րիալ­նե­րով, ան­մա­կար­դակ, ո­չինչ չա­սող շոու­նե­րով։ Ա­մեն ինչ պի­տի ար­վի մա­կար­դա­կով և այն­պի­սի հնարք­նե­րով, որ հե­ռուս­տա­դի­տո­ղին գա­մի էկ­րա­նին, այ­լա­պես ին­քը դիր­քե­րը զի­ջե­լու է։
- Որ­պես հե­ռուս­տա­տե­սու­թյան «լեզ­վին» լավ տի­րա­պե­տող մե­կը` Ձեզ բա­վա­րա­րու՞մ է հե­ռուս­տա­տե­սու­թյան լե­զուն... Ի վեր­ջո, Մայ­րե­նիի ա­նա­ղար­տու­թյու­նը պա­հե­լը նաև լրագ­րող­նե­րիս խն­դի­րը պի­տի լի­նի։
- Ես նաև դա նկա­տի ու­նեի, երբ ա­սում էի, որ Ար­ցա­խի հե­ռուս­տա­տե­սու­թյու­նը ե­թե­րա­յին մեծ կուլ­տու­րա­յի կրող է... Ար­ցա­խի հե­ռուս­տա­տե­սու­թյան ե­թե­րում հիմ­նա­կա­նում խոս­վում է գրա­կան, մա­քուր հա­յե­րե­նով։ Ար­ցա­խի հան­րա­յի­նը դեռևս պահ­պա­նում է խոս­քի կուլ­տու­րան, ին­չը մշ­տա­պես պետք է լի­նի ու­ղե­նիշ, քա­նի որ լե­զուն ազգն է, ժո­ղո­վուրդը, չկա լե­զու, չկա և ժո­ղո­վուր­դ։ Մենք կարևո­րել և կարևո­րում ենք լեզ­վի մաք­րու­թյունն ու ա­նա­ղար­տու­թյու­նը ե­թե­րում։
- Ե­թե կր­կին հնա­րա­վո­րու­թյուն տր­վեր աշ­խա­տել ե­թե­րում, ի՞նչ կփո­խեիք, կա­վե­լաց­նեի՞ք կամ ին­չի՞ց կհ­րա­ժար­վեիք։
- Իմ հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րը /քա­րե­րը/ ժո­ղո­վե­լու ժա­մա­նակն է... Ձգ­տում եմ ա­վե­լի շատ գրել, ժա­մա­նա­կը գնա­լով ա­վե­լի թանկ է դառ­նում... Հե­ռուս­տա­տե­սու­թյունն ա­մեն դեպ­քում տա­րեգ­րու­թյուն է, Համ­լետ Մար­տի­րո­սյա­նը կա, թե չկա ե­թե­րում, դա էա­կան չէ, այս շր­ջա­նը փոր­ձում եմ ա­ռա­վել նպա­տա­կա­յին օգ­տա­գոր­ծել և գրա­կա­նու­թյուն ստեղ­ծել։ Սա­կայն ե­թե լի­ներ հնա­րա­վո­րու­թյուն, պատ­րաստ եմ օգ­տա­կար լի­նել իմ կո­լե­գա­նե­րին օգ­տա­կար խոր­հուրդ­նե­րով... Շատ կցան­կա­նա­յի, որ Ար­ցա­խի հե­ռուս­տա­տե­սու­թյան շա­բա­թօ­րյա ե­րե­կո­յան ե­թե­րում իր մշ­տա­կան տեղն ու­նե­նար հե­ռուս­տա­թատ­րո­նը, թող որ լի­նի կեսժա­մա­նոց, 15-րո­պեա­նոց ներ­կա­յա­ցում, դա էա­կան չէ, էա­կա­նը այն մշա­կույթն է, որ փո­խանց­վում է թատ­րո­նի մի­ջո­ցով։ Միան­շա­նակ, ե­թեր կտ­րա­մադ­րեի լեզ­վին, գե­ղան­կար­չու­թյա­նը, կի­նոար­վես­տին... Մենք աշ­խար­հին կա­րող ենք հիաց­նել ու զար­մաց­նել մեր մշա­կույ­թով, մշա­կույ­թի ինք­նա­տի­պու­թյամբ։ Մեր մշա­կույ­թը դր­սի աշ­խար­հի հա­մար էկ­զո­տի­կա է, այ­սօր Ռու­սաս­տա­նից Երևան ե­կած տու­րիստ­ներն ապ­շում են մեր խաչ­քա­րե­րը, Խոր Վի­րապն ու Տաթևը տես­նե­լով, մեր ազ­գա­յին կե­րակ­րա­տե­սակ­նե­րը համ­տե­սե­լով, նրանց զար­մաց­նում են մեր ցայ­տաղ­բյուր­նե­րը, ի վեր­ջո, աշ­խարհն այ­սօր ջուր է գնում, թանկ ջուր... Մեր էկ­զո­տի­կա­յով կա­րող ենք աշ­խար­հին նոր կող­մե­րով ճա­նա­չե­լի դառ­նալ։ Մեր հա­գե­ցած հե­ռուս­տաե­թե­րով և՛ հան­դի­սա­տես ենք դաս­տիա­րա­կում, և՛ ճա­նա­չե­լի դառ­նում աշ­խար­հին մեր մշա­կույ­թով։ Հե­ռուս­տա­դի­տո­ղը նաև պի­տի զգա, որ դու ի­րեն սի­րում ու հար­գում ես և ա­մեն ինչ ա­նում ես հենց իր հա­մար։ Հե­ռուս­տա­տե­սու­թյու­նը կեն­դա­նի օր­գա­նիզմ է, մեր կյանքն է էկ­րա­նի վրա, այն պի­տի զերծ լի­նի կա­ղա­պար­նե­րից ու զար­գա­նա պա­րա­բո­լա­յի սկզ­բուն­քով ու ա­ռա­ջին հեր­թին ծա­ռա­յի իր երկ­րին ու ժո­ղովր­դին։

Սիրվարդ ՄԱՐԳԱՐՅԱՆ